Σιδηροδρομικός Σταθμός Ξιφιανής
 Xifiani Railway Station Σιδηροδρομικός Σταθμός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ιδιοκτησία | Γαλλική Κυβέρνηση (1916-1923) Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας (1924-1929) ΣΕΚ (1930-1936) |
| Διαχειριστής | Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας (1924-1929) ΣΕΚ (1930-1936) |
| Είδος σταθμού | Σιδηροδρομικός σταθμός |
| Γραμμές | Σκύδρα - Αριδαία - Πρόμαχοι (ΧΣ 24,2) |
| Λειτουργία | |
| Κατάσταση | Σε αναστολή λειτουργίας (άλλη χρήση) |
| Έναρξη λειτουργίας | 1916 |
| Παύση λειτουργίας | 1936 |
| Κατασκευή | |
| Ημ. έναρξης κατασκευής | 1915 |
| Ημ. ολοκλήρωσης κατασκευής | 1916 |
| Είδος κτιρίου | Στο έδαφος |
| Επίπεδα | 1 |
| Αποβάθρες | 1 |
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ξιφιανής ή Ξιφώνιας αποτελούσε την σιδηροδρομική υποδομή που εξυπηρετούσε τον οικισμό της Ξιφιανής στο Νομό Πέλλας και βρισκόταν επί της στενού εύρους Σιδηροδρομικής Γραμμής Σκύδρας - Αριδαίας - Προμάχων.[1]
Οι υποδομές του επιβατικού σταθμού υφίστανται έως σήμερα και έχουν μετατραπεί σε υποστηρικτικό κτήριο αθλητικών υποδομών.[2]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής (1914-1918)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Σύμμαχοι, σε συνεργασία με την Ελληνική Κυβέρνηση, έλαβαν την απόφαση να κατασκευάσουν μια στενού εύρους σιδηροδρομική γραμμή (τύπου Decauville). Η γραμμή αυτή προβλεπόταν να συνδεθεί με τη βασική σιδηροδρομική αρτηρία Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου, δημιουργώντας έτσι έναν κρίσιμο δίκτυο ανεφοδιασμού κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο κύριος σκοπός αυτού του έργου ήταν η διαρκής και ασφαλής μεταφορά πολεμοφοδίων και στρατιωτικών δυνάμεων προς το μέτωπο της Αλμωπίας, το οποίο απαιτούσε σταθερή υλικοτεχνική υποστήριξη.[1]
Η κατασκευή της γραμμής ξεκίνησε μεταξύ 1915 και 1916 και ολοκληρώθηκε μέσα σε λίγους μήνες, επιτρέποντας τη δημιουργία μιας αυτόνομης σιδηροδρομικής σύνδεσης από τη Σκύδρα έως την Αριδαία. Μέρος αυτού του εγχειρήματος ήταν και η κατασκευή του Σιδηροδρομικού Σταθμού Ξιφιανής, ο οποίος είχε σημαντικό ρόλο στον ανεφοδιασμό των πολεμικών συρμών, καθώς και στη μεταφορά στρατιωτικού προσωπικού και εξοπλισμού.[3]
Μεσοπολεμική περίοδος (1919-1939) και αξιοποίηση της γραμμής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά το τέλος του πολέμου, η σιδηροδρομική γραμμή πέρασε στην κυριότητα του ελληνικού κράτους. Από το 1924, η διαχείρισή της ανατέθηκε στην εταιρεία «Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας», η οποία ανέλαβε τη λειτουργία τόσο επιβατικών όσο και εμπορευματικών δρομολογίων. Η γραμμή αυτή λειτούργησε ως ένα βασικό μεταφορικό μέσο της περιοχής για περίπου πέντε χρόνια, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων και της οικονομίας. Ωστόσο, το 1929, η γραμμή ενσωματώθηκε στο δίκτυο των Σιδηροδρόμων Ελληνικού Κράτους (ΣΕΚ), σηματοδοτώντας μια νέα φάση στη λειτουργία της.[1][4]
Αναστολή λειτουργίας και κατεδάφιση (1936)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, η διοίκηση των ΣΕΚ έκρινε ότι η σιδηροδρομική γραμμή δεν ήταν πλέον οικονομικά βιώσιμη. Ο περιορισμένος αριθμός επιβατών, σε συνδυασμό με τη χαμηλή εμπορική δραστηριότητα, οδήγησαν στην απόφαση διακοπής της λειτουργίας της το 1936. Ως αποτέλεσμα, η γραμμή σταμάτησε να χρησιμοποιείται και ξεκίνησε η αποξήλωσή της, περιλαμβάνοντας τόσο τις ράγες όσο και ορισμένες συναφείς υποδομές.
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Ξιφιανής, αν και ανέστειλε την λειτουργία του δεν κατεδαφίστηκε, καθώς σήμερα αποτελεί υποστηρικτικό κτήριο αθλητικών υποδομών του οικισμού, έχοντας ταυτόχρονα απωλέσει την αρχιτεκτονική του ταυτότητα.[2]
Δομή Σταθμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται διαγραμματικά η οργάνωση του χώρου και των αντίστοιχων σιδηροδρομικών ανταποκρίσεων.[3]
| Επίπεδο
Ε1 |
||
| Αποβάθρα 1Α | προς Αριδαία (Υδραία) →
| |
| Αποβάθρα 1Β | προς Σκύδρα (Άψαλος) ←
| |
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Παπαδημητρίου, Δημήτριος Ι. (2005). Οι Σιδηρόδρομοι στον Βορειοελλαδικό Χώρο. Θεσσαλονίκη: Μουσείο Φωτογραφίας "Χρήστος Καλεμκέρης" Δήμου Καλαμαριάς. σελ. 120-124. ISBN 960-87946-2-5.
- ↑ 2,0 2,1 Unknown (2015). «Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας (Local Railways of Macedonia) | Hellenic Railway Heritage». Τοπικοί Σιδηρόδρομοι Μακεδονίας (Local Railways of Macedonia) | Hellenic Railway Heritage. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2025.
- ↑ 3,0 3,1 Ogdoo.gr. «Η ιστορία του τρένου της Καρατζόβας: Μια άγνωστη πτυχή της ελληνικής σιδηροδρομικής ιστορίας». Ogdoo.gr.
- ↑ «Σιδηροδρομική Γραμμή Σκύδρας - Αριδαίας». www.greekrailtickets.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2024.