Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ad baculum

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το επιχείρημα ad baculum (Λατινικά: επιχείρημα προς ρόπαλο ή επιχείρημα προς βέργα), επίσης γνωστό και ως προσφυγή στην ισχύ είναι το επιχείρημα που στηρίζεται στην χρήση ή στην απειλή της χρήσης ισχύος καθώς του εξαναγκασμού προκειμένου να νομιμοποιήσει το συμπέρασμα. Όταν κάποιος εξαίρει τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να υποστεί ο συζητητής του, εάν συνεχίσει να έχει αντίθετη άποψη, τότε υποπίπτει σε τέτοιου είδους επιχείρημα.

Το επιχείρημα ad baculum ως λογική πλάνη έχει την εξής σύνθεση:

Εάν ο Χ δεν δέχεται ότι Ρ, τότε Q.
Το Q αποτελεί απειλή ή επίθεση εναντίον του Χ.
Άρα, το Ρ δεν είναι αληθές.

Με άλλα λόγια, «θα συμφωνήσεις ότι έχω δίκιο, διαφορετικά θα φας ξύλο».

Αυτό το επιχείρημα αποτελεί λογική πλάνη, διότι η επίθεση/απειλή Q δεν αποτελεί μέσο για την επαλήθευση της πρότασης Ρ. Ο προσδιορισμός της από τους φιλοσόφους ως πλάνης ανάγεται στον Μεσαίωνα. Αποτελεί ειδική περίπτωση επιχειρήματος προς επίπτωση, ή «προσφυγής στις επιπτώσεις».

  • «Η κυβέρνηση διώκει τους κομμουνιστές
  • . Αν αντιβαίνω στην πολιτική της κυβέρνησης, τότε υποστηρίζω τον Κομμουνισμό. Εγώ είμαι νομοταγής πολίτης, άρα ο Κομμουνισμός είναι κακό πράγμα».

Ένα παρόμοιας δομής επιχείρημα, που όμως δεν εμπίπτει στην Λογική έχει την ακόλουθη μορφή:

Εάν ο Χ δεν δέχεται το Ρ, τότε Q.
Το Q αποτελεί απειλή ή επίθεση εναντίον του Χ.
Άρα, ο Χ θα πρέπει να αποδεχτεί το Ρ για να αποφύγει το Q.

Εδώ δεν υφίσταται λογική δομή από τεχνικής άποψης, διότι το συμπέρασμα χρησιμοποιεί εξωλογικά ή ημι-λογικά μόρια, όπως το «θα πρέπει» και το «αποδέχομαι» και έτσι δεν καταδεικνύει εάν το Ρ είναι αληθές. Απεναντίας, αποτελεί παρότρυνση προς τον Χ να επωφεληθεί από την αποδοχή ή την καθομολογούμενη αποδοχή του Ρ, ακόμη και εάν το Ρ είναι λογικά ψευδές. Το μέτρο της αποδοχής αυτής της παρότρυνσης εκπίπτει του πεδίου της Λογικής, εφόσον αναφέρεται σε υποκειμενισμούς όπως το πρακτικό και η ηθική του ζητήματος, ειδικότερα εάν το Ρ αφορά μία θέση ηθικής (Ρ=«το Π είναι ηθικό»). Ορισμένοι πραγματιστές ισχυρίζονται ότι πολλές ανθρώπινες πεποιθήσεις βασίζονται σε επιχειρήματα τέτοιου είδους.

C-3P0: Η κίνηση μετρούσε όσο και να ουρλιάζεις.
Χαν Σόλο: (διακόπτει) Κάνε του τη χάρη - δεν κάνει να νευριάζεις τα Γούκι.
C-3P0: Ναι αλλά κανείς δεν διαμαρτύρεται όταν νευριάζουν τα ανδροειδή.
Χαν Σόλο: Ναι, γιατί τα ανδροειδή δεν σου βγάζουν τα χέρια από τη ρίζα όταν χάνουν, ενώ τα Γούκι το κάνουν.
C-3P0: Καταλαβαίνω, κύριε. Σου προτείνω νέα στρατηγική, R2. Άφησε το Γούκι να κερδίσει.
Υπονοείται ότι αυτή η «νέα στρατηγική» σημαίνει ότι πρέπει να αγνοηθούν οι κανόνες του παιχνιδιού και να μην ληφθούν υπόψη οι κινήσεις που ίσως να οδηγούσαν στην νίκη.


  1. If Droids Could Think, Droids As Slaves and Persons, Robert Arp, σελ. 192 στο Star Wars and Philosophy: More Powerful Than You Can Possibly Imagine, editors Kevin S. Decker and Jaosn T. Eberl, Carus Publishing Co., Illinois, 2010, ISBN 1459601017 «C-3PO comes to the conclusion that Artoo should choose "a new strategy. Let the Wookiee win." This conclusion is arrived at by a process of reasoning that goes something like this: 1) Premise 1: If Artoo wins, my arms will be pulled out of their ...»