Βαλματούρα Αχαΐας

Βαλματούρα
Βαλματούρα Βαλματούρα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτικής Ελλάδας
Δημοτική Ενότητα	Φαρρών
Δημοτική Κοινότητα	Ελληνικού
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοποννήσου
Νομός	Αχαΐας
Υψόμετρο	245 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	10
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	250 08
Τηλ. κωδικός	2694

Η Βαλμαντούρα είναι μικρό χωριό της Αχαΐας το οποίο ανήκει στην Κοινότητα Ελληνικού του Δήμου Ερυμάνθου.

Τοποθεσία - Περιγραφή

Η Βαλμαντούρα είναι χτισμένη σε ημιορεινή τοποθεσία πλούσιας φυσικής ομορφιάς, σε υψόμετρο περίπου 240 μέτρων, και στον πυθμένα μιας μικρής κατάφυτης από πλατάνια κοιλάδας που δημιουργείται από τον ποταμό Πείρο ο οποίος διασχίζει το χωριό ενώ στην περιοχή εκβάλλει σ' αυτόν και παραπόταμός του.

Απέχει οδικώς περίπου: 25 χλμ. από το την πόλη της Πάτρας, 6 χλμ. περίπου από την Χαλανδρίτσα, έδρα του Δήμου Ερυμάνθου, και 3,5 χλμ. από το Ελληνικό, έδρα της ομώνυμης (τοπικής) κοινότητας στην οποία υπάγεται. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 7 χλμ. από την Εθνική Οδό Πατρών-Τριπόλεως ("111") και συγκεκριμένα από το ύψος του Πρεβέδου.

Πλησίον του οικισμού, προς τα νότια-νοτιοδυτικά (ΝΝΔ) του, σε ανατάντη τμήμα μέρους της κοιλάδας του Πείρου βρίσκεται η οικιστική περιοχή Χαμοκέλες στην οποία βρίσκεται το κτίριο του ανενεργού πλέον Δημοτικού Σχολείου Βαλμαντούρας όπου παλαιότερα φοιτούσαν παιδιά από όλη τη γύρω περιοχή. Στην περιοχή επίσης, λιγότερο από 1 χλμ. νότια του οικισμού, βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Ζωοδόχου Πηγής.

Η Βαλματούρα φημίζεται για τους παραδοσιακούς χώρους αναψυχής και εστίασης που διαθέτει, συγκεκριμένα δύο ταβέρνες και ένα καφενείο-παντοπωλείο. Στην περιοχή επίσης, εδρεύει μεγάλη βιομηχανία γάλακτος της Αχαΐας με παραγωγή πολλών προϊόντων.

Ιστορικά στοιχεία

Η ονομασία του χωριού κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τη λέξη «βαλμάς», που σημαίνει αλογοβοσκός, και ίσως να πρόκειται για ανθρωπωνυμικό τοπωνύμιο από την εκεί περιουσία κάποιου Βαλματούρα.

Σε ενετικούς χάρτες του 18ου αιώνα αναφέρεται περιοχή με ονομασία «Salmatura» που γειτνιάζει με την Χαλανδρίτσα. Στην ενετική απογραφή του 1689 ωστόσο αναφέρεται με την ονομασία «Salm(at)ira».

Παρότι το χωριό κατοικείται από παλιά, όπως δείχνουν και οι ιστορικές αναφορές, αποτελεί ωστόσο σχετικά πολύ πρόσφατο οικισμό (Ο.Τ.Α.), ο οποίος αναγνωρίστηκε την 09/05/2011, όταν και εντάχθηκε ως οικισμός στο Δήμο Ερυμάνθου. Ωστόσο η Βαλματούρα υπήρξε αναγνωρισμένος οικισμός και παλιότερα, με την επίσημη ονομασία «Βαλμανδούρα», με βραχύβια διάρκεια (18/12/1920 έως 16/05/1928), υπαγόμενη στην τότε Κοινότητα Καλάνιστρας.

Απογράφηκε το 1920 έχοντας πληθυσμό 12 κατοίκους. Έκτοτε επισήμως απογράφηκε ξανά μόλις το 2011 όπου βρέθηκε να έχει πληθυσμό 15 μόνιμους κατοίκους.

Τεχνικά έργα και υποδομές

Στα πλαίσια της κατασκευής του Φράγματος Πείρου - Παραπείρου δημιουργήθηκε στην περιοχή της Βαλματούρας χαμηλό φράγμα υδροληψίας, έργο ήδη ολοκληρωμένο από τον Οκτώβριο του 2013 και κατασκευασμένο από σκυρόδεμα, από το οποίο χαλύβδινος αγωγός μεταφοράς υδάτων κατευθύνει τη συλλεγόμενη ποσότητα νερού στο μεγάλο ταμιευτήρα (χωμάτινο φράγμα) στην περιοχή του Αστερίου.

Περίπου 2½ χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού, εντός των ορίων της Τοπικής Κοινότητας Χαλανδρίτσας, βρίσκεται ο χώρος του λεγόμενου Αυτοκινητοδρομίου Πατρών που προβλέπεται, εφόσον αδειοδοτηθεί, ξεκινήσει να κατασκευάζεται και ολοκληρωθεί, να δώσει ιδιαίτερη ώθηση στην ανάπτυξη όλης της γύρω και ευρύτερης περιοχής. Μέρος του εκεί χώρου χρησιμοποιείται σήμερα από μηχανές εντούρο και αυτοκίνητα 4Χ4 για αγώνες και επιδείξεις.

Δείτε επίσης

• Φρουμαέλα (Φορμαέλα), τυρί της Πελοποννήσου για το οποίο φημίζεται η περιοχή της Βαλμαντούρας.

Πηγές

• Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
• Αικατερίνη Δίγκα, Αξιολόγηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την κατασκευή του φράγματος των ποταμών Πείρου-Παραπείρου στο Νομό Αχαΐας και εκτίμηση της εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων από τη μελέτη των επιπτώσεων του έργου στο περιβάλλον Αρχειοθετήθηκε 2017-11-10 στο Wayback Machine., Μεταπτυχιακή Διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών-Τμήμα Βιολογίας-Τομέας Βιολογίας Φυτών, Πάτρα 2012. Ανακτήθηκε: 16/11/2017. (αρχείο pdf)

Βιβλιογραφία

• Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας. 
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Βαλματούρα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Βαλματούρας Αχαΐας (2011 κ.εξ.). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Βαλμανδούρας Αχαιοήλιδος (1920-1928). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Ερυμάνθου. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 13/06/2018.
• Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Καλάνιστρας Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/11/2017.
• Δήμος Ερυμάνθου - «Διαδρομή: Χαλανδρίτσα-Αυτοκινητοδρόμιο-Κούμανι-Καλούσι». visit-erymanthos.gr. Ανακτήθηκε: 16/05/2019.