Μονοδένδρι Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°52′56.964″N 20°44′50.878″E / 39.88249000°N 20.74746611°E
| Μονοδένδρι Ιωαννίνων | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Ζαγορίου |
| Δημοτική Ενότητα | Κεντρικού Ζαγορίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 1.060 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 133 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 440 07 |
| Τηλ. κωδικός | 2653 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Μονοδένδρι είναι ορεινό χωριό της Ηπείρου. Βρίσκεται στο δήμο Ζαγορίου του νομού Ιωαννίνων και γνώρισε μεγάλη εμπορική και οικονομική ανάπτυξη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα.
Γενικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μονοδένδρι είναι κτισμένο στο βόρειο άκρο του Ζαγορίου σε υψόμετρο 1060 μέτρων[1], κοντά στον παραπόταμο του Αώου, Βοϊδομάτη[2] και απέχει 41 χλμ από τα Ιωάννινα[3].
Αξιοθέατα της περιοχής είναι ο - ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κατασκευής - ναός του Αγίου Αθανασίου, που αναστηλώθηκε με δαπάνη των αδελφών Ριζάρη και δεσπόζει στην κεντρική πλατεία (μεσοχώρι) του χωριού, ο ναός του Αγίου Γεωργίου ( ανακαινίστηκε το 1538[4] ) το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής που ιδρύθηκε το 1412 από τον βοεβόδα Μιχαήλ Θερειανό επί κυριαρχίας Καρόλου Τόκκου στο Δεσποτάτο της Ηπείρου[5] και βρίσκεται στο χείλος του φαραγγιού του Βίκου, ο αρχαιολογικός χώρος στη θέση Γενίτσαρη και οι πέτρινοι πύργοι στη θέση Οξιά. Το χωριό διαθέτει και ένα αμφιθεατρικά κτισμένο πέτρινο θέατρο όπου την θερινή περίοδο αποτελεί χώρο τέλεσης πολιτιστικών εκδηλώσεων[1]. Στο Μονοδένδρι υπάρχουν επίσης εκθεσιακό κέντρο και Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή , τα οποία υπάγονται στη Ριζάρειο Σχολή.
Τα τελευταία χρόνια σημειώνεται αξιόλογη τουριστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα κατά την χειμερινή περίοδο. Αρκετά δημοφιλή είναι και τα ορειβατικά μονοπάτια που διαπερνούν το χωριό.
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχικά, το Μονοδένδρι φαίνεται να υπήρξε μια κοινότητα από κοινού με την Βίτσα υπό την ονομασία Βιζίτσα ή Βεζίτσα. Κατά τον 17ο αιώνα, λόγω της αύξησης του πληθυσμού οι οικισμοί αυτονομήθηκαν και το Μονοδένδρι έλαβε τη σημερινή του ονομασία ( ως τότε λεγόταν Άνω Μαχαλάς )[5][6]. Κατά την πρώτη περίοδο της ιστορίας του οικισμού, ξεχωρίζει η κυριαρχία της ντόπιας οικογένειας των γαιοκτημόνων Θερειανών[4]. Το 1750 ιδρύθηκε στο Μονοδένδρι το πρώτο σχολαρχείο, όπου μεταξύ άλλων δίδαξαν εκεί οι λόγιοι Αναστάσιος Σακελλάριος, Διονύσιος Παπαρρούσης, Νεόφυτος Δόττος, Μιχαήλ Τουρτούρης κ.ά[7].
Κατά τα χρόνια της κυριαρχίας του Αλή πασά, κτίστηκε στο Μονοδένδρι οχυρό προς την πλευρά του Βίκου[8]. Το 1870, στο Μονοδένδρι υπήρχαν τρία σχολεία εκ των οποίων το ένα ήταν παρθεναγωγείο[6], το οποίο ιδρύθηκε το 1846 μετά από δωρεές των αδελφών Ριζάρη κ.ά και αποτελούσε το παλαιότερο σχολείο κορασίδων στο Ζαγόρι[9]. Παράλληλα, με έτερη δωρεά ενισχύθηκε και το σχολαρχείο[7]. Την ίδια χρονική περίοδο, ο πληθυσμός του χωριού ανερχόταν σε περίπου 700 κατοίκους[10]. Το 1895, σύμφωνα με τα στοιχεία της οθωμανικής απογραφής, στο Μονοδένδρι ζούσαν 466 άτομα[11].
Επιφανείς κάτοικοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Μονοδένδρι υπήρξε η γενέτειρα των εθνικών ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη[9], του λόγιου Αναστασίου Τάγη[5], του ιερομόναχου και ελληνιστή, Διονυσίου Παπαρρούση[9], του διευθυντή της Ζωσιμαίας σχολής Μιλτιάδη Πανταζή[12], του δημάρχου Αθηναίων Ιωάννη Κόνιαρη[13] και των πανεπιστημιακών Αναστασίου Ζίννη και Δημητρίου Σεμιτέλου. Από το χωριό κατάγεται, σύμφωνα ορισμένους, ο Όσιος Ανδρέας ο Ερημίτης και Θαυματουργός που έζησε την εποχή του Μιχαήλ Β' του Κομνηνού δεσπότη της Ηπείρου (1234 - 1271), ενώ κατ΄ άλλους από τη Σιβίστα Ευρυτανίας (σημερινό Πρατοβούνι)[14].
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Ζαγοροχώρια: Μονοδένδρι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ Ελπινίκης Μ. Μαυρογορδάτου, Ήπειρος - Λεύκωμα ετήσιον, Τυπογραφικά Καταστήματα "Η Ανατολή", Εν Κωνσταντινουπόλει 1910, σελ. 31.
- ↑ «teipir: Μονοδένδρι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2008.
- ↑ 4,0 4,1 Ιωάννου Λαμπρίδου, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου, Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, Εν Αθήναις, 1870, σελ. 38.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Μαυρογορδάτου, 1910, σελ. 11.
- ↑ 6,0 6,1 Λαμπρίδου, 1870, σελ. 36.
- ↑ 7,0 7,1 «Δημοτικό Σχολείο Μονοδενδρίου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ Γεωργίου Δημητρακοπούλου, Ζαγόριον - ήτοι εξιστόρησις των κατά το τμήμα της ευάνδρου Ηπείρου 46 χωρίων, Τύποις "Αυγής" Αδελφών Σακελλαρίδων, Εν Σουφλίω, 1909, σελ. 29.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Μαυρογορδάτου, 1910, σελ. 34.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 37.
- ↑ Μιχάλης Κοκολάκης, Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, στο Τετράδια Εργασίας, τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008, σελ. 265.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 47.
- ↑ Λαμπρίδου, 1870, σελ. 46 - 47.
- ↑ ix8ys. «Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Όσιος Ανδρέας ο Ερημίτης και Θαυματουργός». www.saint.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2018.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.25ος,σελ.294.
- "Γεωτρόπιο", τεύχος 141 (21-12-2002) "Γεω-οδοιπορικό: πέτρινη γοητεία", σελ.27-38.