Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ρονάλντο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά τον Βραζιλιανό ποδοσφαιριστή. Για τον Πορτογάλο ποδοσφαιριστή, δείτε: Κριστιάνο Ρονάλντο.
Ρονάλντο

Το 2002 με τη Βραζιλία
Προσωπικές πληροφορίες
Πλήρες όνομαΡονάλντο Λουίς Ναζάριο ντε Λίμα
Ημερ. γέννησης18 Σεπτεμβρίου 1976 (1976-09-18) (48 ετών)
Τόπος γέννησηςΡίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
Ύψος1,83 μ.
ΘέσηΕπιθετικός
Ομάδες νέων
1990–1993Σάο Κριστοβάο
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1993–1994 Κρουζέιρο34(34)
1994–1996ΠΣΦ Αϊντχόφεν46(42)
1996–1997ΦΚ Μπαρτσελόνα37(34)
1997–2002Ίντερ Μιλάνου68(49)
2002–2007Ρεάλ Μαδρίτης ΚΦ127(83)
2007–2008ΑΚ Μίλαν20(9)
2009–2011ΣΚ Κορίνθιανς Παουλίστα52(29)
Σύνολο384(280)
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1993Βραζιλία Κ-1722(22)
1996Βραζιλία Κ-238(6)
1994–2011Βραζιλία98(62)
Τίτλοι
Βραζιλία
Νικητής Παγκόσμιο Κύπελλο 1994
Νικητής Παγκόσμιο Κύπελλο 2002
Φιναλίστ Παγκόσμιο Κύπελλο 1998
Νικητής Κόπα Αμέρικα 1997
Νικητής Κόπα Αμέρικα 1999
Φιναλίστ Κόπα Αμέρικα 1995
Χάλκινο Ολυμπιακοί Αγώνες 1996 Ατλάντα
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Ο Ρονάλντο Λουίς Ναζάριο ντε Λίμα (πορτογαλικά: Ronaldo Luiz Nazário de Lima, γεννήθηκε 18 Σεπτεμβρίου 1976[1]) είναι Βραζιλιάνος πρώην ποδοσφαιριστής, που αγωνιζόταν στη θέση του επιθετικού. Γνωστός με το προσωνύμιο «Το Φαινόμενο»,[2][3] θεωρείται ως ένας από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών.[4][5][6][7]

Διακρινόταν για το εξαιρετικό επιθετικό του ταλέντο, καθώς και για την ικανότητά του να κινείται και να ντριμπλάρει πολύ γρήγορα.[8][9][10] Στη δεκαετία του 1990 αγωνίστηκε με τις φανέλες των Κρουζέιρο, Αϊντχόφεν, Μπαρτσελόνα και Ίντερ. Η μετακίνησή του στην Ισπανία και την Ιταλία, τον κατέστησε μόλις τον δεύτερο ποδοσφαιριστή - μετά τον Ντιέγκο Μαραντόνα - που κατάφερε να καταρρίψει δύο φορές το ρεκόρ της ακριβότερης μεταγραφής, γεγονός που σημειώθηκε πριν συμπληρώσει τα 21 του χρόνια.[11]

Κατέκτησε το βραβείο του Παίκτη της Χρονιάς της ΦΙΦΑ τρεις φορές και τη Χρυσή Μπάλα δύο. Κέρδισε και το Χρυσό Παπούτσι με τα 34 γκολ που πέτυχε στην Πριμέρα Ντιβιζιόν. Συμπεριλαμβάνεται στη λίστα FIFA 100 που συνέταξε ο Πελέ το 2004 για τους σπουδαιότερους εν ζωή ποδοσφαιριστές.[12]

Με την Εθνική Βραζιλίας σημείωσε 62 γκολ, όντας αυτή τη στιγμή ο τρίτος σκόρερ στην ιστορία της σελεσάο, πίσω από τους Πελέ και Νεϊμάρ, ενώ για αρκετά χρόνια ήταν δεύτερος πριν τον ξεπεράσει ο Νεϊμάρ.[13] Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998 πήρε τη "Χρυσή Μπάλα" του πολυτιμότερου παίκτη της διοργάνωσης, φτάνοντας στον τελικό.[14] Κατέκτησε το δεύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο το 2002, όπου ήταν ο κύριος πρωταγωνιστής και πρώτος σκόρερ.

Ως πολυδιάστατος επιθετικός, έδωσε μία νέα οπτική στην αντίληψη για τη θέση και επηρέασε σημαντικά την γενιά των επιθετικών που επακολούθησε.[15][16] Μετά το τέλος της καριέρας του συνέχισε να είναι Πρέσβης Καλής Θέλησης των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη, θέση για την οποία είχε επιλεγεί από το 2000. Επίσης διετέλεσε Πρέσβης του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2014 που έλαβε χώρα στη Βραζιλία. Από τον Σεπτέμβριο του 2018 έγινε ιδιοκτήτης της Ρεάλ Βαγιαδολίδ.[17] Τον Δεκέμβριο του 2021 απέκτησε το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Κρουζέιρο Εσπόρτε Κλούμπε, ομάδας από την οποία ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία και η οποία αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα που οδήγησαν στον υποβιβασμό της το 2019 στη δεύτερη κατηγορία για πρώτη φορά στην ιστορία της.[18]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρονάλντο Λουίς Ναζάριο ντε Λίμα γεννήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, όντας το τρίτο παιδί του Νέριο Ναζάριο ντε Λίμα και της Σόνια ντος Σάντος Μπαράτα. Μεγάλωσε σε μια εργατική γειτονιά στα υποβαθμισμενα δυτικά προάστια της πόλης. Οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν 11 ετών κι ο Ρονάλντο εγκατέλειψε σύντομα το σχολείο, επιδιώκοντας να κάνει καριέρα στο ποδόσφαιρο.[19][20] Συνήθιζε να παίζει στους δρόμους των προαστίων του Ρίο, με τη μητέρα του να δηλώνει αργότερα «Πάντα τον έβρισκα να παίζει μπάλα με φίλους, την ώρα που θα 'πρεπε να βρίσκεται στο σχολείο. Το ξέρω, έχασα τη μάχη μου». Ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο σάλας, από την αρχή ως επιθετικός και με επιθυμία να αγωνιστεί στην αγαπημένη του ομάδα Φλαμένγκο, κάτι που δεν έγινε δυνατό: έχασε μία προπόνηση λόγω της αδυναμίας του να πληρώσει το εισιτήριο για την πολύωρη διαδρομή του λεωφορείου που απαιτούνταν για να μεταβεί εκεί. Το πρώτο όνομα με το οποίο έπαιξε ήταν Ροναλντίνιο (μικρός Ρονάλντο), αλλά στη συνέχεια υιοθέτησε το Ρονάλντο από το όνομα του γιατρού που τον έφερε στον κόσμο.[19][21]

Εντάχθηκε στην ομάδα "Σόσιαλ Ράμος" στην ηλικία των 12 και την πρώτη του σεζόν σημείωσε ρεκόρ στο σκοράρισμα, πετυχαίνοντας 166 γκολ. Γρήγορα εντοπίστηκε από τον συμπατριώτη του και πρώην ποδοσφαιριστή Ζαϊρζίνιο, που τότε ήταν προπονητής της Σάο Κριστοβάο (ομάδα της δεύτερης κατηγορίας) και εντάχθηκε στην ομάδα νέων, όπου ξεδίπλωσε το μεγάλο ταλέντο του.[22] Επόμενος σταθμός για τον Ρονάλντο ήταν η Κρουζέιρο - πρώην ομάδα του Ζαϊρζίνιο, στην οποία εισηγήθηκε ο ίδιος την απόκτησή του, διακρίνοντας τις ικανότητές του. Τον Μάρτιο του 1991 ο Ρονάλντο εγκατέλειψε το σχολείο για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στο ποδόσφαιρο. Την πρώτη του σεζόν έπαιξε σε 28 επίσημους αγώνες και σκόραρε 17 φορές. Την επόμενη περίοδο τον προβίβασαν κατευθείαν στην κατηγορία των νέων.[23]

Καριέρα σε συλλόγους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κρουζέιρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία το 1993 με την ομάδα της Κρουζέιρο. Πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στις 25 Μαΐου, σε ηλικία 16 ετών. Άρχισε να κερδίζει ιδιαίτερα την προσοχή, όταν στις 7 Νοεμβρίου του ίδιου έτους, κατάφερε να πετύχει πέντε τέρματα απέναντι στην Μπαΐα.[24] Ήταν τρίτος σκόρερ του εθνικού πρωταθλήματος με 12 γκολ.[25]

Ολοκλήρωσε τη σεζόν με 20 γκολ σε 21 επίσημες εμφανίσεις με την Κρουζέιρο, οδηγώντας την στην πρώτη κατάκτηση του Κυπέλλου Βραζιλίας το 1993 και του πρωταθλήματος της πολιτείας Μίνας Ζεράις το 1994 έχοντας 24 γκολ σε 26 αγώνες.[26]

Αϊντχόφεν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρονάλντο πήρε μεταγραφή στην ολλανδική Αϊντχόφεν, το καλοκαίρι του 1994 με ποσό ρεκόρ για Βραζιλιάνο ποδοσφαιριστή. Επέλεξε την Αϊντχόφεν καθώς και ο Άγιαξ είχε ενδιαφερθεί για την απόκτησή του, κατόπιν παρότρυνσης του Ρομάριο που είχε φύγει για τη Μπαρτσελόνα.[25] Ο Ρονάλντο σημείωσε το πρώτο του γκολ στο 10ο λεπτό του πρώτου του αγώνα με το νέο του σύλλογο[19] και συνολικά 30 γκολ την πρώτη του σεζόν στην Ερεντιβίζιε αναδεικνυόμενος πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος και συνολικά 35 σε 36 αγώνες.[27][28] Στη δεύτερη αγωνιστική περίοδο ταλαιπωρηθηκε από τραυματισμούς στο γόνατο που τον κράτησαν εκτός του μεγαλύτερου μέρους της πορείας της ομάδας, αλλά εξακολούθησε να έχει κατά μέσο όρο σχεδόν ένα γκολ ανά παιχνίδι, σημειώνοντας 12 γκολ σε 13 εμφανίσεις πρωταθλήματος και συνολικά 19 σε 21 αγώνες σε όλες τις διοργανώσεις.[29] Η παραμονή του στο Αϊντχόφεν τον βοήθησε να αναπτυχθεί με εντυπωσιακό τρόπο σωματικά, ενισχύοντας περαιτέρω σπουδαία φυσικά προσόντα που ήδη διέθετε.[30]

Με την Αϊντχόφεν κέρδισε το Κύπελλο Ολλανδίας το 1996, ενώ ήταν ο πρώτος σκόρερ του ολλανδικού πρωταθλήματος το 1995. Στη διάρκεια των δύο περιόδων με την ομάδα πέτυχε συνολικά 52 τέρματα σε 56 αγώνες.[31]

Μπαρτσελόνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την άνοδο της φήμης σε μια περίοδο διευρυνόμενης παγκοσμιοποίησης, ο Ρονάλντο απολάμβανε ένα προνόμιο που δεν είχαν πολλά αστέρια του παρελθόντος: σχεδόν όλες οι ανθολογικές του δράσεις τεκμηριώθηκαν και διαδόθηκαν σε πραγματικό χρόνο και εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά προσιτές σήμερα.[32] Οι εξαιρετικές εμφανίσεις προσέλκυσαν το ενδιαφέρον της Ίντερ και της Μπαρτσελόνα. Οι διαπραγματεύσεις ήταν μακροχρόνιες και η θέση του παίκτη, που τότε προετιμαζοταν με την Ολυμπιακή ομάδα της Βραζιλίας, ήταν να φύγει οπωσδήποτε από την Ολλανδία. Τελικά η Μπαρτσελόνα τον κέρδισε, καταβάλλοντας 19,5 εκατομμύρια δολάρια για να τον αποκτήσει - ποσό που αποτέλεσε τότε ρεκόρ της ακριβότερης μεταγραφής.[33][34][35] Σκόραρε για πρώτη φορά στο ντεμπούτο του πέντε μόλις λεπτά από την έναρξη σε αγώνα με τη Ατλέτικο Μαδρίτης για το Σούπερ Κύπελλο, ενώ σημείωσε και το τελευταίο στο τελικό 5–2, στοιχείο ενδεικτικό της προσαρμοστικότητας του παιχνιδιού του αλλά και του πηγαίου ταλέντου του.[28][23] Στη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου 1996–97 ο Ρονάλντο πέτυχε 47 γκολ σε 49 εμφανίσεις σε όλες τις διοργανώσεις (επίδοση ρεκόρ για την Ισπανία),[36] πανηγυρίζοντας κάθε φορά χαρακτηριστικά με τα χέρια ορθωμένα, όπως εκείνα του αγάλματος του Χριστού Λυτρωτή, που "κοιτάει" την πατρίδα του το Ρίο ντε Τζανέιρο. Τη χρονιά εκείνη σημείωσε και το εντυπωσιακότερο ίσως γκολ της καριέρας του απέναντι στην Κομποστέλα στις 12 Οκτωβρίου προσπερνώντας σε μία προσπάθεια μισού γηπέδου όποιον αντίπαλο έβρισκε μπροστά του. Ήταν μία χαρακτηριστική προσπάθεια του αξιοσημείωτου του προσόντος που διέθετε να τρέχει με τη μπάλα στα πόδια του με την ίδια ταχύτητα που θα είχε χωρίς αυτή.[32][37][38] Πέτυχε τέσσερα χατ τρικ, από τα οποία αυτό στις 26 Οκτωβρίου 1996 με αντίπαλο τη Βαλένθια (3–2) ήταν το εντυπωσιακότερο. Οδήγησε τους Καταλανούς στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων του 1996–97, όπου έκλεισε τη χρονιά με το νικητήριο τέρμα στον τελικό εναντίον της Παρί Σεν Ζερμέν.[39][40] Ήταν ο "Καλύτερος Ξένος Παίκτης της Λα Λίγκα" το 1997, κερδίζοντας και το βραβείο "Πιτσίτσι" ως ο κορυφαίος σκόρερ του πρωταθλήματος με 34 γκολ σε 37 εμφανίσεις, καθώς και το Ευρωπαϊκό Χρυσό Παπούτσι.[41] Από τότε και ως την σεζόν 2008–09 ο Ρονάλντο παρέμεινε ο τελευταίος παίκτης που είχε σκοράρει πάνω από 30 γκολ στο ισπανικό πρωτάθλημα.[42] Εκείνη η σεζόν του 1996–97, η μοναδική του στην Μπαρτσελόνα, υπήρξε η κορυφαία στην ποδοσφαιρική του πορεία και ο ίδιος, ο κορυφαίος ποδοσφαιριστής στον κόσμο κερδίζοντας το αντίστοιχο έπαθλο του παίκτη της χρονιάς της ΦΙΦΑ το 1996 καθώς και το προσωνυμία "Φαινόμενο" (πορτογαλικά: Fenômeno).[23][40][32] Αντίθετα, ήταν δεύτερος στη ψηφοφορία του France Football για τη Χρυσή Μπάλα χάνοντας την πρώτη θέση με μία μόνο ψήφο διαφορά από τον Ματίας Ζάμμερ.[43][44]

Ίντερ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1997 πήρε μεταγραφή στην ιταλική Ίντερ με ποσό μεταγραφής που ένα τέταρτο του αιώνα αργότερα παραμένει το υψηλότερο στην ιστορία του ποδοσφαίρου.[45] Στις 27 Ιουλίου παρουσιάστηκε στο Στάδιο Τζουζέπε Μεάτσα μπροστά σε πάνω από 50.000 φιλάθλους, ενώ ακολούθησε και φιλική συνάντηση με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ που έληξε ισόπαλη με 1–1.[46][47][48]

Έκανε το ντεμπούτο του στις 31 Αυγούστου σε αγώνα με αντίπαλο τη Μπρέσια γνωρίζοντας την ήττα με 2–1. Από την πρώτη του χρονιά κιόλας, ο Ρονάλντο προσαρμόστηκε εύκολα στον ιταλικό τρόπο παιχνιδιού, καθώς ήταν δεύτερος σκόρερ του πρωταθλήματος με 25 γκολ.[13] Η ομάδα κατετάγη και αυτή δεύτερη έχοντας χάσει το κρίσιμο ντέρμπι με τη Γιουβέντους, ίσως άδικα καθώς μία ανατροπή του Ρονάλντο μέσα στην περιοχή των γηπεδούχων αγνοήθηκε από το διαιτητή.[49] Η Σέριε Α είναι σκληρότερο πρωτάθλημα και πιο αργό σε ρυθμό από την Πριμέρα Ντιβιζιόν και εκείνη την εποχή το κορυφαίο στον κόσμο, όμως αρχικά ο Βραζιλιάνος δεν αντιμετώπισε προβλήματα παρά το γεγονός ότι δεν θα ήταν απλώς ο εκτελεστής ή ο δημιουργός, αλλά θα είχε την υποχρέωση να τα κάνει όλα. Εκείνη την εποχή, ο ιταλικός σύλλογος διέθετε ελάχιστους ποδοσφαιριστές που μιλούσαν την ίδια γλώσσα με το Ρονάλντο και διέθεταν την προσωπικότητα για κάτι πραγματικά μεγάλο. Την περίοδο εκείνη άρχισε να ολοκληρώνει τον τρόπο παιχνιδιού του και να μετατρέπεται σταδιακά στον απόλυτο κεντρικό επιθετικό. Ξεκίνησε να μοιράζει αρκετές ασίστ, εκτελούσε τα πέναλτι και είχε μεγάλη ευστοχία στις απευθείας εκτελέσεις φάουλ. Όλη τη σεζόν χάρισε σπάνιες ποδοσφαιρικές στιγμές στο κοινό, πάντοτε προσωπικές, σχεδόν ποτέ προϊόντα ομαδικής προσπάθειας. Στο τέλος της χρονιάς έγινε και αρχηγός της ομάδας. Το 1997 κέρδισε για δεύτερη φορά τον τίτλο του Παίκτη της Χρονιάς της ΦΙΦΑ (ο πρώτος παίκτης που υπερασπίστηκε αυτή τη διάκριση[50]) καθώς και για πρώτη φορά τη Χρυσή Μπάλα σε ηλικία 21 ετών, ο νεότερος νικητής του θεσμού μέχρι τώρα.[51] Την πρώτη του σεζόν κατέκτησε το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ απέναντι στη Λάτσιο σημειώνοντας το τρίτο γκολ της ομάδας μετά από εκπληκτική προσποίηση στον τερματοφύλακα.[52] Αναδείχθηκε "Ποδοσφαιριστής της Χρονιάς στη Σέριε Α" το 1998,[53] ενώ τερμάτισε δεύτερος όσον αφορά στο βραβείο του "Παίκτη της Χρονιάς της ΦΙΦΑ" και τρίτος στην ψηφοφορία για την ανάδειξη του νικητή της Χρυσής Μπάλας. Στα 23 του είχε πετύχει ήδη περισσότερα από 200 τέρματα σε επίπεδο συλλόγων και εθνικών.[12]

Όμως, προβλήματα τραυματισμών αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους τη δεύτερη χρονιά, περιορίζοντάς τον στις 19 συμμετοχές στο πρωτάθλημα. Το ιταλικό πρωτάθλημα διέθετε τους καλύτερους αμυντικούς και η πρακτική της σκληρής αντιμετώπισης των σπουδαίων επιθετικών ήταν προσφιλής.[30][54] Στις 21 Νοεμβρίου 1999, κατά την διάρκεια του αγώνα πρωταθλήματος απέναντι στη Λέτσε ο Ρονάλντο τραυματίστηκε και οι ιατρικές εξετάσεις επιβεβαίωσαν πως είχε υποστεί ρήξη τένοντα.[47][55] Επέστρεψε στα γήπεδα στις 12 Απριλίου του 2000, αγωνιζόμενος μόνο για επτά λεπτά στον τελικό του Κυπέλλου Ιταλίας απέναντι στη Λάτσιο, όμως τραυματίστηκε και πάλι (κάταγμα επιγονατίδας με ρήξη συνδέσμων).[56] Οι αλλεπάλληλοι τραυματισμοί δημιούργησαν αμφιβολίες ακόμα και για τη δυνατότητα συνέχισης της καριέρας του. Έπειτα από δύο εγχειρίσεις και πολλά προγράμματα θεραπείας ο Ρονάλντο επέστρεψε και πάλι στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002, οδηγώντας τη Βραζιλία στην κατάκτηση του πέμπτου της τροπαίου.[47][57] Το 2002, κέρδισε για τρίτη φορά το βραβείο του Παίκτη της χρονιάς της ΦΙΦΑ καθώς και τη δεύτερη του Χρυσή Μπάλα.[44][58] Ο κορυφαίος Ιταλός αμυντικός Πάολο Μαλντίνι τον χαρακτήρισε ως τον καλύτερο παίκτη που αντιμετώπισε μετά το Ντιέγκο Μαραντόνα.[34] Με την Ίντερ έπαιξε σε 99 επίσημους αγώνες και σημείωσε 59 γκολ.[59]

Ρεάλ Μαδρίτης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ρονάλντο με τη Ρεάλ Μαδρίτης.

Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002, η ισπανική Ρεάλ Μαδρίτης έσπευσε να τον αποκτήσει, αποσπώντας την υπογραφή του την τελευταία ημέρα των μεταγραφών (31 Αυγούστου). Σκόραρε στο ντεμπούτο του με την Ντεπορτίβο Αλαβές το πρώτο του τέρμα και την πρώτη του σεζόν σημείωσε 23 γκολ στο πρωτάθλημα, ενώ κατέκτησε το πρωτάθλημα καθώς και το Διηπειρωτικό Κύπελλο.[50][60] Το 2003 κατέκτησε το ισπανικό πρωτάθλημα και το Σούπερ Κύπελλο.[61] Την ίδια χρονιά, στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ απέναντι στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, πραγματοποίησε ένα εντυπωσιακό χατ τρικ μέσα στο Ολντ Τράφορντ αποκλείοντας την αγγλική ομάδα.[62][63] Κατά τη διάρκεια αυτής της δεύτερης αγωνιστικής περιόδου στο σύλλογο, σκόραρε βοήθησε στην πρώτη νίκη της Ρεάλ επί Μπαρτσελόνα στο Καμπ Νόου μετά από 20 χρόνια, όταν σκόραρε το δεύτερο γκολ στη νίκη 2–1 επί του πρώην συλλόγου του στις 6 Δεκεμβρίου 2003.[64] Τελείωσε τη χρονιά ως ο πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος με 24 τέρματα.[42] Στα τέλη όμως της σεζόν 2003–04 τραυματίστε και πάλι και δεν κατάφερε να πρωταγωνιστήσει. Το 2006 μετά την απόκτηση του Ρουντ φαν Νίστελροϊ ο Ρονάλντο σταμάτησε να αγωνίζεται στη βασική ενδεκάδα λόγω της κακής φυσικής του κατάστασης αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι θεωρήθηκε υπέρβαρος, καθώς είχε ξεπεράσει σε βάρος τα 90 κιλά. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα ήταν αποτέλεσμα αρχομένου προβλήματος υγείας. Συνολικά για την ομάδα της ισπανικής πρωτεύουσας σημείωσε 104 γκολ σε 177 επίσημους αγώνες, από τα οποία 83 ήταν σε 127 αγώνες πρωταθλήματος.[61][65][66] Παρά την παρουσία σημαντικής αξίας συμπαικτών δεν κατάφερε να κερδίσει το μεγαλύτερο έπαθλο που ήταν και στόχος της ομάδας, το Τσάμπιονς Λιγκ.[67]

Τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 30 Ιανουαρίου του 2007 υπέγραψε συμβόλαιο στην Μίλαν.[68] Παρά την καλή αρχή με το νέο σύλλογο σε περίπου ένα χρόνο τραυματίστηκε και πάλι[69] έπειτα από σύγκρουση με άλλο παίκτη, σε αγώνα της Μίλαν με τη Λιβόρνο. Έμεινε εκτός γηπέδων για ένα έτος.[70] Στις 9 Δεκεμβρίου του 2008, ο Ρονάλντο υπέγραψε ετήσιο συμβόλαιο με τη βραζιλιάνικη ομάδα Κορίνθιανς. Η παρουσία του στην ομάδα ήταν καλή σημειώνοντας 23 γκολ στο πρωτάθλημα, και κατακτώντας το Πρωτάθλημα Παουλίστα και το Κύπελλο Βραζιλίας. Την ίδια χρονιά (2009) έλαβε το βραβείο για τον καλύτερο Βραζιλιάνο παίκτη της χρονιάς.[71] Η επιστροφή και τα επιτεύγματά του μετά από τρεις τόσο σοβαρούς τραυματισμούς είναι ίσως το μεγαλύτερο κατόρθωμα της καριέρας του σε εποχές που η διαιτησία δεν προστάτευε τους επιθετικούς.[72] Παρ' αυτά, η αναγνώριση του από τους ειδικούς του αθλήματος παρέμεινε σημαντική. Ο Ζοσέ Μουρίνιο είπε ενδεικτικά: «Ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Λέο Μέσι είχαν μεγαλύτερη καριέρα. Παραμένουν στην κορυφή κάθε μέρα για 15 χρόνια. Ωστόσο, αν μιλάμε αυστηρά για ταλέντο και ικανότητες, κανείς δεν ξεπερνά τον Ρονάλντο».[19]

Στις 14 Φεβρουαρίου 2011, σε συνέντευξη τύπου, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την ενεργό δράση αποκαλύπτοντας ότι πάσχει από υποθυρεοειδισμό.[50] Κατά τη διάρκεια της καριέρας του σημείωσε συνολικά 414 τέρματα σε 616 επίσημους αγώνες ομάδων ανδρών.[38][73][74]

Στις 15 Ιανουαρίου 2015 ανακοίνωσε την προσωρινή επιστροφή του στην ενεργό δράση με την ομάδα των Φορτ Λόντερντεϊλ Στράικερς της οποίας είναι και συνιδιοκτήτης,[75] κάτι που τελικά δεν υλοποιήθηκε.

Ο Ρονάλντο (αριστερά) σε προσπάθειά του με την Κορίνθιανς το 2010

Διεθνής καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έκανε το ντεμπούτο του με την Εθνική Βραζιλίας ήρθε στο ξεκίνημα του 1993, στο Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής Κ-17 (κάτω των 17 ετών). Εκεί η "σελεσάο" έμεινε εκτός βάθρου, αλλά ο Ρονάλντο με 8 τέρματα συνολικά ήταν πρώτος σκόρερ στη διοργάνωση, συμπεριλήφθηκε στην ιδανική ενδεκάδα και ψηφίστηκε ως ο κορυφαίος παίκτης των αγώνων.[23] Αγωνίστηκε σε 22 αγώνες της ομάδας Κ-17 και σημείωσε ισάριθμα γκολ.[66]

Έκανε το ντεμπούτο του στην Εθνική Ανδρών στις 23 Μαρτίου του 1994 σε φιλικό αγώνα με αντίπαλο την εθνική Αργεντινής. Το πρώτο διεθνές τέρμα ήταν την ίδια χρονιά (4 Μαΐου) απέναντι στην Ισλανδία (3–0).[76] Ήταν μέλος της νικήτριας ομάδας του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1994, χωρίς όμως να αγωνιστεί στη διοργάνωση θεωρούμενος ακόμα ανώριμος.[77] Στα 17 του ο Ρονάλντο υπήρξε ο νεαρότερος ποδοσφαιριστής της αποστολής της Βραζιλίας που κατέκτησε το τρόπαιο.[78][79] Το 1996 συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα με την ομάδα ποδοσφαίρου της χώρας του (Εθνική Βραζιλίας κάτω των 23 ετών) κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Βραζιλιάνοι έχασαν το εναρκτήριο παιχνίδι τους με 1–0 από τους Ιάπωνες, αλλά ο Ρονάλντο τους οδήγησε στις νίκες στα άλλα δύο παιχνίδια της φάσης των ομίλων: πέτυχε το πρώτο γκολ της Βραζιλίας στη διοργάνωση στη νίκη της με 3–1 επί της Ουγγαρίας και στη συνέχεια, στον τελευταίο αγώνα των ομίλων το με αντίπαλο τη Νιγηρία, σκόραρε για την ομάδα του που κέρδισε 1–0 με ένα γκολ έξω από την περιοχή. Στον προημιτελικό το με αντίπαλο την Γκάνα στο Μαϊάμι, ο 19χρονος βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο και σημείωσε δύο γκολ, το δεύτερο ιδιαίτερα εντυπωσιακό, στη νίκη με 4–2. Όμως στον ημιτελικό το θεωρούμενο φαβορί βρέθηκε πάλι αντιμέτωπη με τη Νιγηρία που κέρδισε στην παράταση με 4–3 με ένα ακόμη γκολ του Ρονάλντο (τέσσερα συνολικά στη διοργάνωση), που όμως δεν ήταν αρκετό.[80][81][82] Στο μικρό τελικό τελικό για την κατάκτηση της τρίτης θέσης σημείωσε ένα γκολ στο 5–0 της Βραζιλίας επί της Πορτογαλίας.[83][84]

Στο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1998 θα μπορούσε να κατακτήσει και δεύτερο συνεχόμενο τίτλο με την ομάδα και τον ίδιο σε πολύ καλή κατάσταση και αντίστοιχες εμφανίσεις έχοντας σκοράρει τέσσερα τέρματα πριν τον τελικό και είχε δώσει τρεις ασίστ. Στον συναρπαστικό ημιτελικό είχε σκοράρει το μοναδικό τέρμα της ομάδας απέναντι στην Ολλανδία και η πρόκριση υπέρ των λατιναμερικάνων κρίθηκε στα πέναλτι.[78][85][86] Δεν φάνταζε τόσο αδύνατο καθώς η Βραζιλία είχε βρεθεί και πάλι στον τελικό, αυτή τη φορά απέναντι στη Γαλλία και τον τότε ηγέτη της Ζινεντίν Ζιντάν, ο οποίος τον χαρακτήρισε ως τον καλύτερο επιθετικό του αιώνα.[87] Όλα τα βλέμματα είχαν στραφεί πάνω στον Ρονάλντο και ολόκληρος ο ποδοσφαιρικός κόσμος ήταν πεπεισμένος πως ο Βραζιλιάνος θα κατάφερνε να ξεπεράσει σε απόδοση τον αργότερα συμπαίκτη του στη Ρεάλ. Όμως, ο τελικός επισκιάστηκε από την αρνητική παρουσία του Βραζιλιάνου: λίγες ώρες πριν την έναρξη του αγώνα, υπέστη πιθανά επιληπτική κρίση και όταν επανήλθε το σώμα του παρουσίαζε σπασμούς και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Πιθανόν ο νεαρός παίκτης είχε φορτωθεί όλη την ομάδα πάνω του και ίσως σ´αυτό να οφείλεται αυτή η πιθανή κρίση άγχους. Ο ίδιος δήλωσε αργότερα ότι δεν θυμόταν τι έγινε. Μια περίπου ώρα πριν την έναρξη του αγώνα η βραζιλιάνικη πλευρά έδωσε τη συνθέση της ομάδας χωρίς το Ρονάλντο στην ενδεκάδα, κάτι που άλλαξε μισή ώρα μετά. Η εθνική Βραζιλίας δεν βγήκε για προθέρμανση.[88][89][90] Τελικά, ζήτησε λίγο πριν τον τελικό ν' αγωνιστεί (δεν είχε δηλωθεί στην αρχική σύνθεση της ομάδας), αν και δεν ήταν ψυχολογικά έτοιμος. Υπήρχε και η άποψη ότι κατά την προσπάθεια ανάνηψης χρειάστηκε να χορηγηθούν κατασταλτικά φάρμακα με αποτέλεσμα την αγωνιστική του εξασθένηση. Η κατάσταση χειροτέρευσε μετά από μία σύγκρουση με τον Γάλλο τερματοφύλακα Φαμπιάν Μπαρτέζ κατά τη διάρκεια του τελικού. Έτσι, οι Γάλλοι εκμεταλλεύτηκαν τους σοκαρισμένους Βραζιλιάνους (γιατί η περίπτωση του Ρονάλντο επηρέασε όλη την ομάδα) και κατέκτησαν το τρόπαιο νικώντας τους αντιπάλους τους με 3–0.[91][92][93]

Την προηγούμενη χρονιά, στο Κόπα Αμέρικα του 1997 αποτέλεσε μαζί με το Ρομάριο ένα από τα αποτελεσματικότερα επιθετικά δίδυμα όλων των εποχών συμβάλλοντας σε μία από τις καλύτερες ομάδες που παρουσιάστηκαν ποτέ σε μεγάλη διοργάνωση.[94] Στα επτά φιλικά προετοιμασίας ο Ρομάριο σημείωσε ισάριθμα γκολ και ο Ρονάλντο έξι. Στην τελική φάση τα πέντε τέρματα του Ρονάλντο του έδωσαν τον τίτλο του δεύτερου σκόρερ, ενώ ήδη είχε ψηφιστεί καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης.[95][96][97] Το 1999 στο Κόπα Αμέρικα που διοργανώθηκε στην Παραγουάη, σκόραρε και πάλι πέντε γκολ, συμπεριλαμβανομένου ενός στον τελικό με αντίπαλο την Ουρουγουάη, όταν η Βραζιλία νίκησε με 3–0. Στη διοργάνωση αυτή αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ.[13][48][98] Η αλληλουχία των εξαιρετικών εμφανίσεων, των τίτλων και της κατάρριψης του ρεκόρ αήττητων αγώνων τέσσερων δεκαετιών της Ουγγαρίας της δεκαετίας του 1950 δίνει το χαρακτηρισμό της εθνικής Βραζιλίας εκείνης της περιόδου ως μία από τις καλύτερες εθνικές ομάδες όλων των εποχών σε σειρά ετών.[99][100][101]

Αποτύπωση των ποδιών του Ρονάλντο στο Μονακό (2006) - Golden foot

Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002 ήταν πρωταγωνιστής, σκόραρε απέναντι σε κάθε αντίπαλο στη διοργάνωση εκτός από τον προημιτελικό απέναντι στην Αγγλία.[92] Η επιστροφή του δεν ήταν δεδομένη (τουλάχιστον στο επιθυμητό αγωνιστικό επίπεδο) από την αρχή της διοργάνωσης, αλλά ο ίδιος διέλυσε κάθε αμφιβολία.[102] Όσο και αν φαίνεται παράξενο, μεγάλη προσοχή δόθηκε στο κούρεμα του - μόνο ένα μέρος του κεφαλιού του ξυρίστηκε - έγινε για απόσπαση της προσοχής για να μετατοπίσει την προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης από τον τραυματισμό στα πόδια.[103][104] Η Βραζιλία νίκησε και στους επτά αγώνες της διοργάνωσης δημιουργώντας ρεκόρ που εξακολουθεί να παραμένει και στον τελικό απέναντι στη Γερμανία στη Γιοκοχάμα, ο Ρονάλντο σκόραρε δύο φορές στη νίκη με 2–0.[92][105][106] Ισοφάρισε το ρεκόρ του Πελέ για τη Βραζιλία με 12 γκολ στα Παγκόσμια Κύπελλα, ενώ είχε και άλλες ευκαιρίες που ο Όλιβερ Καν (πολυτιμότερος παίκτης της διοργάνωσης) αποσόβησε.[102] Ο Ρονάλντο έλαβε μια σειρά από επαίνους για τις εμφανίσεις του, συμπεριλαμβανομένου του βραβείου Laureus World Sports για το Comeback of the Year και του BBC "Υπερπόντια αθλητική προσωπικότητα της χρονιάς", και τον Δεκέμβριο του 2002 αφιέρωσε το τρίτο βραβείο του Παίκτη της Χρονιάς της FIFA στην ιατρική ομάδα που τον βοήθησε να ανακάμψει.[13] Ήταν πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης με 8 τέρματα.[107][108] Η επιθετική τριπλέτα μαζί με τους Ροναλντίνιο και Ριβάλντο ήταν ασταμάτητη, θεωρούμενη ως μία από τις καλύτερες που αγωνίστηκαν ποτέ σε Παγκόσμιο Κύπελλο.[109][110][111] Ήταν η πρώτη εθνική Βραζιλίας που έγινε ταυτόχρονα κάτοχος του Κόπα Αμέρικα και του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Έλαβε μέρος στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2006 στη Γερμανία. Ιστορική σημασία έχει το γκολ που σημείωσε στο πέμπτο λεπτό του αγώνα Βραζιλία-Γκάνα για τους «16» του Κυπέλλου, στις 27 Ιουνίου 2006.[77][112] Χάρη σε αυτό, έγινε ο πρώτος σκόρερ στα 76 χρόνια ζωής του Παγκοσμίου Κυπέλλου, καθώς έφτασε τα 15 σε 19 αγώνες,[107] ένα περισσότερο από τον Γκερντ Μίλερ, ο οποίος είχε σκοράρει σε δύο διοργανώσεις, ενώ τα 15 γκολ του Ρονάλντο «μοιράζονται» σε τρεις: τέσσερα στο 1998, οκτώ στο 2002 και τρία στο 2006,[107][113] ενώ παρείχε και πέντε ασίστ έχοντας έτσι συμμετοχή σε 20 γκολ υστερώντας μόνο του Πελέ (12 γκολ, 10 ασίστ) στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων.[114][115][116] Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως και τα τρία τέρματα που σημείωσε ο Ρονάλντο στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας, επιτεύχθηκαν στο ίδιο γήπεδο, το Westfalenstadion του Ντόρτμουντ. Με την εθνική ομάδα της Βραζιλίας αγωνίστηκε συνολικά σε 98 επίσημους αγώνες και σημείωσε 62 γκολ, τρίτος (τότε δεύτερος) στην ιστορία της.[76][117]

Στατιστικά στοιχεία διεθνούς σταδιοδρομίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εθνική ομάδα Έτος Συμμ. Γκολ
Βραζιλία 1994 4 1
1995 6 3
1996 4 5
1997 20 15
1998 10 5
1999 10 7
2000 0 0
2001 0 0
2002 12 11
2003 8 3
2004 11 6
2005 5 1
2006 8 5
2007 0 0
2008 0 0
2009 0 0
2010 0 0
2011 1 0
Σύνολο 98 62

Τίτλοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κρουζέιρο

Αιντχόφεν

  • Κύπελλο Ολλανδίας: 1996

Μπαρτσελόνα

Ίντερ

Ρεάλ Μαδρίτης

Κορίνθιανς

Εθνική Βραζιλίας

Ατομικές διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Supercopa Libertadores Κορυφαίος σκόρερ : 1993–94
  • Supercopa Libertadores Ομάδα της Χρονιάς : 1993–94
  • Καμπεονάτο Μινέιρο Κορυφαίος σκόρερ : 1993–94
  • Καμπεονάτο Μινέιρο Ομάδα της Χρονιάς : 1994
  • Πρωτάθλημα Ολλανδίας πρώτος σκόρερ : 1994–95
  • Παίκτης της Χρονιάς της ΦΙΦΑ (3) : 1996 , 1997 , 2002
  • Πρώτος σκόρερ πρωταθλήματος Ισπανίας (2) : 1996–97, 2003–04
  • Ευρωπαϊκό Χρυσό παπούτσι : 1996–97
  • World Soccer περιοδικό καλύτερος παίκτης της χρονιάς (3) : 1996, 1997, 2002
  • Βραβείο Don Balón ισπανικού πρωταθλήματος (καλύτερος ξένος παίκτης της χρονιάς) : 1996–97
  • Κόπα Αμέρικα : καλύτερος παίκτης: 1997
  • Κύπελλο Συνομοσπονδιών της ΦΙΦΑ Χάλκινο παπούτσι : 1997
  • Καλύτερη ομάδα του Κόπα Αμέρικα (2) : 1997, 1999
  • Ο καλύτερος σκόρερ της IFFHS του έτους : 1997
  • Βραβείο Bravo (2) : 1997, 1998
  • Onze d'Or (2) : 1997, 2002
  • Χρυσή Μπάλα (2) : 1997 , 2002
  • UNICEF Ευρωπαίος ποδοσφαιριστής της σεζόν: 1996–97
  • Ευρωπαϊκή ομάδα αθλητικών μέσων ESM της χρονιάς (2) : 1996–97, 1997-98
  • Σέριε Α ποδοσφαιριστής της χρονιάς : 1998
  • Ποδοσφαιριστής της χρονιάς της ΟΥΕΦΑ : 1997–98
  • Παγκόσμιο Κύπελλο Χρυσή Μπάλα : 1998
  • Παγκόσμιο Κύπελλο Καλύτερη ομάδα (2) : 1998, 2002
  • Παγκόσμιο Κύπελλο πρώτος σκόρερ : 2002
  • Παγκόσμιο Κύπελλο Ασημένια μπάλα : 2002
  • Τελικός Παγκόσμιου Κυπέλλου 2002 : πολυτιμότερος παίκτης
  • Παγκόσμιο Κύπελλο Μπρούτζινο παπούτσι : 2006
  • Ομάδα της χρονιάς της ΟΥΕΦΑ : 2002
  • Laureus Παγκόσμια Αθλητικά Βραβεία Επιστροφή της Χρονιάς : 2003
  • FIFA 100
  • IFFHS Θρύλοι
  • Βραβείο Golden Foot : 2006
  • Marca Leyenda : 2011
  • Οι 50 κορυφαίοι ποδοσφαιριστές της Νότιας Αμερικής στην ιστορία της L'Équipe : # 5
  • France Football : Ballon d'or Dream Team (2020)
  • Μουσείο ποδοσφαίρου της Βραζιλίας Hall of Fame : 2006
  • Ιταλική αίθουσα φήμης ποδοσφαίρου : 2015

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Σύμφωνα με τον Τζέιμς Μόσλι η πραγματική ημερομηνία γέννησης είναι η 18η Σεπτεμβρίου. Ωστόσο τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ως ημερομηνία γέννησης την 22η Σεπτεμβρίου.
  2. ↑ «Top 10 strikers in football's history». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2023. 
  3. ↑ «Και οι 20 Βραζιλιάνοι όλων των εποχών ήταν υπέροχοι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2023. 
  4. ↑ «The New York Times : On Team of All-Time Greats, Pelé Shines Brightest». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2022. 
  5. ↑ «The 15 Best (Men's) Soccer Players of All Time» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2024. 
  6. ↑ «Fútbol: ranking de los 10 mejores jugadores de la historia del deporte rey». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2023. 
  7. ↑ «The Greatest Of All Time – Rank». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2024. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2024. 
  8. ↑ «The 10 football World Cup heroes». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2023. 
  9. ↑ «Ο Ρονάλντο δεν ντρίμπλαρε τους αμυντικούς, τους κατέστρεφε». Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  10. ↑ «Best Soccer Forwards of All Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2021. 
  11. ↑ «Οι αριθμοί του Ρονάλντο πριν τραυματιστεί κάνουν Μέσι, Κριστιάνο να φαίνονται... γήινοι». Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2020. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «UltimateXI Profile: Ronaldo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2020. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 «Ronaldo Nazario Biography, Childhood, Career, Life, Facts». Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020. 
  14. ↑ «World Cup 2014: Fifa announces Golden Ball shortlist». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2020. 
  15. ↑ «The 50 most influential footballers of all time». Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2022. 
  16. ↑ «Football Tricks and the Players Who Invented Them». Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2020. 
  17. ↑ « The New York Times : The Original Ronaldo Adjusts to the Owner's Box». Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2020. 
  18. ↑ «Ο Ρονάλντο αγόρασε την Κρουζέιρο, την ομάδα με την οποία ξεκίνησε τον μύθο του». Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2021. 
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 «'22 Goals': Ronaldo, 2002 World Cup Final in Japan». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2022. 
  20. ↑ «Ronaldo Luís Nazário de Lima : Ιστορία της παιδικής ηλικίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  21. ↑ «The greatest rags-to-riches stories ever». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2022. 
  22. ↑ «Ronaldo Ο fenomeno : São Cristovao greatest son». Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 «Ρονάλντο: η μεταγραφή-θρίλερ στην Μπαρτσελόνα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  24. ↑ «Black History Month: Ο Fenomeno». Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2020. 
  25. ↑ 25,0 25,1 «Romário ou Ronaldo: Quem jogou mais no PSV?». Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. 
  26. ↑ «7 BEST TEENAGE FOOTBALLERS OF ALL TIME». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2024. 
  27. ↑ «Netherlands - Eredivisie Top Scorers». Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  28. ↑ 28,0 28,1 «Υπήρχε λόγος που ο Ρονάλντο ονομάστηκε φαινόμενο!». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  29. ↑ «Ronaldo Nazario de Lima». Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020. 
  30. ↑ 30,0 30,1 «Ξεχάστε τον Κριστιάνο και διαβάστε την ιστορία του αυθεντικού Ρονάλντο!». Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2020. 
  31. ↑ «A football 'Phenomenon'». Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 «FIFA : Una historia 'fenomenal'». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2015. 
  33. ↑ «It was very similar to what happened with Neymar' - Ronaldo reflects on his Barcelona exit». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020. 
  34. ↑ 34,0 34,1 «Was Ronaldo Nazario More Talented Than Messi And CR7?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020. 
  35. ↑ «Ronaldo Nazario: To 25 years of the start of his era culé». Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2021. 
  36. ↑ «Γι' αυτό ο Ρονάλντο ήταν το απόλυτο... φαινόμενο». Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. 
  37. ↑ «Ronaldo Nazario scored his best goal 23 years ago today». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020. 
  38. ↑ 38,0 38,1 «13 of football's greatest-ever No.9s – and the brilliant stories behind them». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  39. ↑ «Year Zero: The making of Ronaldo (Barcelona, 1996/97)». Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  40. ↑ 40,0 40,1 «RONALDO AND THE GAME THAT SUMMED UP HIS GREATEST INDIVIDUAL SEASON». Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2022. 
  41. ↑ «European topscorers by season». Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  42. ↑ 42,0 42,1 «Spain : list of Topscorers». Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2020. 
  43. ↑ «Players who should have won the Ballon d'Or». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2022. 
  44. ↑ 44,0 44,1 «Los 7 jugadores que han ganado Balón de Oro, Plata y Bronce». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  45. ↑ «Από τον Ρονάλντο στον Νεϊμάρ – Οι πιο ακριβές μεταγραφές στην ιστορία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2023. 
  46. ↑ «RONALDO'S PRESENTATION AT SAN SIRO: 27 JULY 1997». Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2021. 
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 «Ρονάλντο: Το "φαινόμενο" που εξαπάτησε την επιστήμη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  48. ↑ 48,0 48,1 «Luís Nazário de Lima, simply Ronaldo: the greatest of all». Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2022. 
  49. ↑ «The 100 greatest football moments of all time». Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2022. 
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 «Ronaldo Retires: Football Legend Hangs Up His Boots At 34». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  51. ↑ «Messi, Ronaldo, Cruyff: Who are the youngest Ballon d'Or winners?». Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2021. 
  52. ↑ «UEFA : Inter finally complete their hat-trick». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021. 
  53. ↑ «Best soccer players in 21st century». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2020. 
  54. ↑ «The Football Pink's Greatest: Strikers». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2021. 
  55. ↑ «When unplayable Ronaldo won the UEFA Cup with Inter Milan – but bad luck broke his shot at further glory». Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2020. 
  56. ↑ «Inter return for Ronaldo». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  57. ↑ «FIFA World Cup 2022: From Pele to Maradona, 10 stars who set the stage alight». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2022. 
  58. ↑ «Ο Fenomeno - How Ronaldo won three Ballons d'or». Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  59. ↑ «LUIS NAZARIO RONALDO». Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2020. 
  60. ↑ «Twentieth anniversary of Ronaldo Nazário signing». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2022. 
  61. ↑ 61,0 61,1 «REAL MADRID : RONALDO Un 'Fenómeno' del fútbol». Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020. 
  62. ↑ «Ronaldo ends Man United Dreams». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  63. ↑ «United 4 Real Madrid 3: A night to remember». Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2023. 
  64. ↑ «Barça 1-2 RMCF». Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020. 
  65. ↑ «Ranked! The 50 best Real Madrid players ever». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2024. 
  66. ↑ 66,0 66,1 «Serie A Heroes: Once Upon a Time, the "Fenomeno" Ronaldo». Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2021. 
  67. ↑ «Ρονάλντο: «Ημουν πέντε σεζόν με τους γκαλάκτικος και δεν κερδίσαμε Champions League, θα μπορέσει τώρα η Παρί;»». Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2021. 
  68. ↑ «Milan complete signing of Ronaldo». Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2020. 
  69. ↑ «Σοκ με τον τραυματισμό του Ρονάλντο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2008. 
  70. ↑ «"Foi luz no fim do túnel", diz Ronaldo». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  71. ↑ «Ronaldo Retires: Football Legend Hangs Up His Boots At 34». Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2020. 
  72. ↑ «Ένα φαινόμενο που αγνόησε πως δεν ήταν Θεός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  73. ↑ «Pelé's stats are above all others, including Cristiano Ronaldo, Messi, Maradona and Neymar». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2023. 
  74. ↑ «Τα κορυφαία 9άρια της ιστορίας». Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. 
  75. ↑ «Επιστροφή στα γήπεδα». Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2015. 
  76. ↑ 76,0 76,1 «Ronaldo Luís Nazário de Lima - Goals in International Matches». Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2020. 
  77. ↑ 77,0 77,1 «FIFA : Fenômeno outranks Der Bomber (59) - 100 great World Cup moments». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  78. ↑ 78,0 78,1 «Ronaldo dans le top 100 des joueurs qui ont marqué l'histoire de la Coupe du monde» (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2020. 
  79. ↑ «Meet the Idols of the Football World Cup». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2021. 
  80. ↑ «IOC : 10 Olympic men's football goals you must review one more time». Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023. 
  81. ↑ «Ronaldo lit up the 1996 Olympics and won a medal for Brazil, but was known as 'Ronaldinho' and had that name on the back of the famous yellow kit». Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2022. 
  82. ↑ «IOC : Ronaldo, Michel Platini, Ronaldinho : Ces vainqueurs du Ballon d'or qui ont participé aux Jeux Olympiques». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2024. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2024. 
  83. ↑ «Tokyo Olympics: Ronaldo Nazario tore up 1996 Games while being known as Ronaldinho». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2022. 
  84. ↑ «Brasil já teve Vavá, Gérson, Romário, Ronaldo, mas não ganhava o ouro...». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021. 
  85. ↑ «Βραζιλία - Ολλανδία: Γκολ και... ξύλο με πρόκριση στη «ρωσική ρουλέτα»!». Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2020. 
  86. ↑ «Legends of Football: Ronaldo Luís Nazário De Lima, "Il Fenomeno"». Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2022. 
  87. ↑ «Τον είπαν... φαινόμενο και υπήρχε λόγος: ήταν ο καλύτερος από όλους». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2020. 
  88. ↑ «The great World Cup final mystery». Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2022. 
  89. ↑ «What really happened to Ronaldo before the World Cup final 1998». Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  90. ↑ «World Cup stunning moments: Ronaldo falters as France win». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2024. 
  91. ↑ «Ronaldo: The mystery of the 1998 World Cup final, and why Brazil's star striker barely turned up». Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2021. 
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 «All-time Top 20: No. 6 Ronaldo». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2023. 
  93. ↑ «Ronaldo en 1998, entre goles y un ataque cardíaco». Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2021. 
  94. ↑ «Euro 2016: Which is the greatest team in history of international football?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2021. 
  95. ↑ «RO-RO : Remembering when Brazil had the best attack in football history». Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2020. 
  96. ↑ «Copa America Winners». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2020. 
  97. ↑ «The New York Times : Romario and Ronaldo: Brazil's Thrilling Strikers». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2019. 
  98. ↑ «América: história, seleções e personagens». Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2020. 
  99. ↑ «As 16 Maiores Seleções do Imortais!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2022. 
  100. ↑ «The 10 Best Teams in the History of Football». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. 
  101. ↑ «Brazil's series of 35 matches unbeaten». Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. 
  102. ↑ 102,0 102,1 «Ronaldo squares the rocky cycle for Brazil». Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  103. ↑ «Brazil legend Ronaldo reveals reason behind famous 2002 World Cup haircut». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021. 
  104. ↑ «Ρονάλντο: «Ζητώ συγγνώμη σε όλες τις μαμάδες του κόσμου»». Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. 
  105. ↑ «World Cup: The 10 best teams of all time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουλίου 2020. 
  106. ↑ «FIFA : Fenômeno's final double (2) - 100 great World Cup moments». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2022. 
  107. ↑ 107,0 107,1 107,2 «IOC : FIFA World Cup top scorers: Miroslav Klose leads illustrious men's list ahead of greats like Pele, Diego Maradona». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2022. 
  108. ↑ «FIFA : Fontaine, Mbappé, Ronaldo... Tous les meilleurs buteurs de la Coupe du Monde». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2023. 
  109. ↑ «Campbell makes All-Star Team». Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  110. ↑ «7 GREATEST ATTACKING TRIOS OF ALL TIME». Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2020. 
  111. ↑ «MEN, The Fab Three, BBC, MSN & football's greatest ever trios». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2020. 
  112. ↑ «Ronaldo became the highest scorer in World Cup finals history as Brazil beat Ghana to book a quarter-final place against France». Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2020. 
  113. ↑ «World Football: The 100 Greatest World Cup Players of All Time». Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2021. 
  114. ↑ «Who Has the Most Assists in FIFA World Cup History?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2023. 
  115. ↑ «The all-time World Cup Perfect XI» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2021. 
  116. ↑ «The Greatest XI in World Cup History». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023. 
  117. ↑ «Brazil - Record International Players». Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βραβεία
Προκάτοχος
Ρομάριο 		Πολυτιμότερος παίκτης Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου
1998 		Διάδοχος
Όλιβερ Καν
Προκάτοχος
Νταβόρ Σούκερ 		Χρυσό Παπούτσι Παγκοσμίου Κυπέλλου
2002 		Διάδοχος
Μίροσλαβ Κλόζε
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρονάλντο&oldid=10891808"