Η μάχη του Άη Βλάση ή του Σοβολάκου[α] ή της Κορομηλιάς,[1] ήταν πολεμική εμπλοκή της Επανάστασης του 21 με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες, η οποία διεξήχθη στη τοποθεσία «Αλώνι της Κοροµηλιάς» της Αιτωλοακαρνανίας.[2] Η έκβαση της μάχης, που ήταν η πρώτη σημαντική νίκη του οπλαρχηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση της φήμης του και είχε αποφασιστική σημασία για τη στάση του εντός του επαναστατικού αγώνα των Ελλήνων και στην μετέπειτα ανάδειξή του σε έναν από τους κύριους πρωταγωνιστές του 1821.[3]
Μετά τη λήξη της πρώτης πολιορκίας του Μεσολογγίου οι Τούρκοι έστειλαν 3.000 Τουρκαλβανούς υπό τους Ισμαήλ Πλιάσσα, Ισμαήλ Χατζημπέντο και Άγο Βασιάρη να πάνε στην Πρέβεζα, με στόχο την εξασφάλιση και αποστολή πολεμικού υλικού και τροφίμων. Ο Καραϊσκάκης, πληροφορούμενος την πρόθεσή τους να διαβούν από το αρματολίκι των Αγράφων κίνησε γρήγορα και κατέλαβε με 800 πολεμιστές τον Άη Βλάση[4] (βορειοδυτικά του Αγρινίου). Στις 15 Ιανουαρίου 1823, ο Καραϊσκάκης μετακινήθηκε στη θέση «Κορομηλιά», τοποθετώντας τους άνδρες του περιμετρικά στην κορυφογραμμή, ενώ εκείνος μαζί με άλλους (μεταξύ των οποίων και ο τοπικός οπλαρχηγός Γεωργάκης Πεσλής) παρέμειναν στο κέντρο της παράταξης.
Όταν έφθασαν οι Τούρκοι στο πέρασμα, απαίτησαν από τους Έλληνες να τους αφήσουν ελεύθερη τη διάβαση, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν[β] κι έτσι ξεκίνησε η επίθεσή τους και η σύγκρουση.[1]
Αρχικά οι επιτιθέμενοι πέτυχαν σημαντικά πλήγματα στον ελληνικό σχηματισμό, τρέποντας σε φυγή τα δυο άκρα της παράταξης των Ελλήνων. Ωστόσο, έγινε κατορθωτή η ανασύνταξη του ελληνικού στρατεύματος πίσω από τον Καραϊσκάκη, στο κέντρο της παράταξης, με τελικό αποτέλεσμα τη νίκη, καθώς και την καταδίωξη των αντιπάλων μέχρι το Αγρίνιο (τότε Βραχώρι). Ως απώλειες των Τουρκαλβανών αναφέρθηκαν 200 νεκροί, ανάμεσά τους και ο Χατζημπέντος, από βόλι μάλιστα του ίδιου του Έλληνα αρχηγού,[γ] ενώ από ελληνικής πλευράς οι νεκροί ήταν 20, μεταξύ τους και ο Μπακογιάννης, πρωτοπαλίκαρο και στενός φίλος του Καραϊσκάκη.[1]
↑Ο Καραϊσκάκης τότε κατείχε ακόμα το αρμαρτολίκι των Αγράφων. Αν και τούτο σήμαινε υποταγή στη σουλτανική κυριαρχία, είχε το δικαίωμα ως αρματολός της συγκεκριμένης περιοχής (των Αγράφων), με βάση σχετική πρόβλεψη, να τους αρνηθεί τη διάβαση από το αρματολίκι του. Συνεπώς η άρνησή του ήταν τυπικά νόμιμη. Από την άλλη μεριά, οι Τούρκοι δεν τον εμπιστεύονταν, θεωρώντας την υποταγή του προσποιητή και αναζητούσαν αφορμή για να τον χτυπήσουν στρατιωτικά. Ο Καραϊσκάκης μέχρι τότε ακροβατούσε μεταξύ των δυο μερών, δηλ. της νομιμοφροσύνης -έστω και φαινομενικής- προς την οθωμανική εξουσία και της καθαρής συμπόρευσης με την Επανάσταση, αλλά μετά τη μάχη στον Άη Βλάση το τοπίο ξεκαθάρισε.[5]
↑Σύμφωνα με αφήγηση του εγγονού του συμπολεμιστή του Καραϊσκάκη Ζαχαρία Ι. Στουρνάρα, από τη Χούνη Αιτωλοακαρνανίας, ο οποίος ισχυρίστηκε πως κατέγραψε επακριβώς τη διήγηση του παππού μέσω του πατέρα του, ο Καραϊσκάκης αστόχησε στη βολή του και τον Χατζημπέντο φόνευσε ο παππούς του, ο οποίος έλαβε ως λάφυρα «το κεµέρι» του σκοτωμένου πασά, «το κιάλι του [και] την ασηµένια καλαµαριά του». Σύμφωνα με αυτήν τη εξιστόρηση, η δύναμη των Ελλήνων αριθμούσε 750 άνδρες, οι απώλειες των Τούρκων ήταν «άνω των τριακοσίων» νεκρών, ενώ των Ελλήνων μόλις επτά νεκροί, «23 τραυµατίαι και έξι εξαφανισθέντες κατά την καταδίωξη».[6] Κατά την ίδια αφήγηση, που τοποθετεί τη μάχη στις 17 Ιανουαρίου, ανήμερα του Αγίου Αντωνίου, ο Χατζημπέντος πρόσφερε στον Έλληνα αρχηγό πολλά χρήματα και αξιώματα, ώστε να τον πάρει με το μέρος του και να του επιτρέψει να περάσει.
Γιαννόπουλος, Ιωάννης (1975). «Η Επανάσταση στα 1823». Ιστορία του ελληνικού έθνους. ΙΒ'. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 291.
Υφαντής, Ηλίας (2016). «Η προφορική παράδοση για τη "Μάχη του Αγίου Βλασίου ή Σοβολάκου (1823)" συντελεστής στην επανασηµατοδότηση της µνήµης. Η περίπτωση της µαρτυρίας του Ζαχαρία Στουρνάρα». Στο: Απόστολος Βετσόπουλος & Χρυσούλα Σπυρέλη (επιμ.). Γεώργιος Καραϊσκάκης. Από την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου μέχρι και τη μάχη της Αράχωβας. Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου. Μεσολόγγι: Εκδόσεις Γράμμα. σελίδες 129–143. ISBN978-960-6808-51-7. Διαθέσιμο στο: academia.edu.
