Μητροφάνης Γ΄
| Παναγιώτατος Μητροφάνης Γ' | |
|---|---|
| Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως | |
| Από | Ιανουάριος 1565 |
| Έως | 4 Μαΐου 1572 και από 25 Νοεμβρίου 1579 έως 9 Αυγούστου 1580 |
| Προκάτοχος | Ιωάσαφ Β΄ Μεγαλοπρεπής Ιερεμίας Β΄ Τρανός |
| Διάδοχος | Ιερεμίας Β΄ Τρανός |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1520 Χάσκιοϊ, Κωνσταντινούπολη |
| Θάνατος | 9 Αυγούστου 1580 (60 ετών) Κωνσταντινούπολη |
| Πρώην τίτλος |
|
Ο Μητροφάνης Γ΄ (1520 - 9 Αυγούστου 1580) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως δύο φορές, από το 1565 έως το 1572 και από το 1579 έως το 1580.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο κατά κόσμον Γεώργιος (κατ'άλλους Μανουήλ ή Μιχαήλ) γεννήθηκε γύρω στο 1520 στο Πικρίδιο (Χάσκιοϊ) της Κωνσταντινούπολης. Ο πατέρας του ήταν Βούλγαρος έμπορος κεραμικών[1]. Φημιζόταν για την παιδεία του, αλλά περιγράφεται και ως φιλόδοξος και πλεονέκτης και χωρίς διοικητικές ικανότητες[2].
Εκάρη μοναχός στη Μονή Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και υπηρέτησε ως εφημέριος του ναού της Αγίας Παρασκευής στο Χάσκιοϊ. Όταν ο προσωπικός του φίλος Διονύσιος Γαλατιανός εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης, ο Μητροφάνης αποσπάστηκε στον Πατριαρχικό ναό και το 1546 εξελέγη Μητροπολίτης Καισαρείας με την υποστήριξη του Πατριάρχη. Ο ίδιος Πατριάρχης του ανέθεσε αποστολές στη Βενετία, τη Ρώμη και την Κέρκυρα περί το 1549[3]. Ενώ ήταν Πατριαρχικός Έξαρχος στη Ρώμη, συνάντησε με δική του πρωτοβουλία τον Πάπα Ιούλιο Γ΄, με αποτέλεσμα να προκληθεί σοβαρή κρίση στους κόλπους της Εκκλησίας και αντιδράσεις που έπληξαν τον ίδιο τον Πατριάρχη. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να καθαιρεθεί[4] και να εκτοπιστεί στην Παροναξία. Το 1551 συγχωρήθηκε και αποσύρθηκε στη Μονή Αγίας Τριάδας στη Χάλκη, την οποία ανακαίνισε, οργάνωσε και εφοδίασε με αξιόλογη βιβλιοθήκη[5].
Τον Ιανουάριο του 1565 υπέγραψε ως «Καισαρείας» την καθαίρεση του Πατριάρχη Ιωάσαφ Β΄[6], τον οποίο και διαδέχτηκε καθώς εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης ο ίδιος με την υποστήριξη του προκρίτου Μιχαήλ Καντακουζηνού. Κατά την Πατριαρχία του ασχολήθηκε με οικονομικά και διοικητικά ζητήματα του Πατριαρχείου, και περιόδευσε στη Μολδαβία. Πήρε αυστηρά μέτρα κατά της σιμωνίας, θεωρώντας αυτοκαθαίρετους χειροτονούντες και χειροτονούμενους με σιμωνιακά μέσα[7]. Ήταν διαλλακτικός με Ρωμαιοκαθολικούς και Προτεστάντες και ακολούθησε φιλενωτική πολιτική, επιχειρώντας προσεκτικές προσεγγίσεις. Κατά την Πατριαρχία του αυτή, το 1568, ο Σουλτάνος Σελίμ Β΄ διέταξε να δημευτούν όλα τα κτήματα και η κινητή περιουσία των Μονών του Αγίου Όρους, καθώς και των μοναχών τους. Ο Μητροφάνης δεν κατόρθωσε να ικανοποιήσει τις αυξανόμενες απαιτήσεις του Καντακουζηνού, ο οποίος τελικά πέτυχε την καθαίρεσή του[8] για οικονομικούς λόγους[α] και για διαρροή κρατικών μυστικών[10] στις 4 Μαΐου 1572[11].
Μετά την καθαίρεσή του, και ενώ συνέχισε να διαμένει στη Μονή Αγίας Τριάδος, του δόθηκε «εις ζωαρκείαν» η Μητρόπολη Χίου και κατόπιν η Μητρόπολη Λαρίσης, την οποία πούλησε για χίλια φλουριά. Προσπάθησε χωρίς επιτυχία να επανέλθει στον Οικουμενικό Θρόνο και το 1573 εξορίστηκε στο Άγιο Όρος για το λόγο αυτό. Συνέχισε όμως τις προσπάθειές του, και μετά την εκτέλεση του Καντακουζηνού πέτυχε με λαϊκή στήριξη να επανεκλεγεί Πατριάρχης στις 29 Νοεμβρίου του 1579. Παρέμεινε στο Θρόνο μέχρι το θάνατό του, στις 9 Αυγούστου 1580. Τάφηκε στη μονή της Παναγίας Παμμακαρίστου στην Κωνσταντινούπολη.
Μετά τον θάνατό του άφησε πολλά χρέη προς άρχοντες που τον είχαν βοηθήσει να εκλεγεί Πατριάρχης, τα οποία ανέλαβε να εξοφλήσει ο διάδοχός του[β].
Υποσημειώσεις και παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «αποπλανά μητροπολίτας τε καί επισκόπους και άλλους μοναχούς... κωλύων καί τήν παρ' αυτών εις το δημόσιον ταμεΐον πληρωμήν του αναγκαίου χαρατζίου[9]»
- ↑ «ὅταν ἀπέθανεν ἐχρεώστει εἰς πολλούς ἄρχοντας ἄσπρα, ὁποῦ ἔκαμεν ἔξοδον καί ἔγινε Πατριάρχης. Καί αποθανών εἶπεν ὅτι ὅποιος πάρει τό Πατριαρχεῖον ἄς δώσει καί τά χρέη. Καί ἔδωκέν τα ὁ Ἰερεμίας[12]...
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 515.
- ↑ Σάθας 1870, σελ. 5-6.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 509.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 510.
- ↑ Μανουήλ Γεδεών, σελ. 516.
- ↑ Bekker 1849, σελ. 184.
- ↑ Πανώτης 2008, σελ. 396.
- ↑ Ζαχαριάδου 1996, σελ. 67.
- ↑ Παΐζη-Αποστολοπούλου 1995, σελ. 54.
- ↑ Σάθας 1870, σελ. 6.
- ↑ Σάθας 1870, σελ. 8.
- ↑ Ζαχαριάδου 1996, σελ. 76.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Μητροφάνης Γ΄ Κωνσταντινουπόλεως, Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Larousse-Britannica, 2007, τόμ. 36, σελ. 186
- Προκοπίου Τσιμάνη (1981). Από υψηλή σκοπιά οι Πατριάρχαι Κωνσταντινουπόλεως, τόμ. Α΄. σελίδες 147–150.
- Steven Runciman (2010). Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία. Εκδόσεις Γκοβόστη. σελ. 269. ISBN 9789604461301.
- Bekker, August Immanuel (1849). Historia Politica et Patriarchica Constantinopoleos; Epirotica. Bonn.
- Ζαχαριάδου, Ελισάβετ Α. (1996). Δέκα τουρκικά έγγραφα για την Μεγάλη Εκκλησία (1483-1567) (PDF). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών. ISBN 960-7094-69-7.
- Πανώτης, Αριστείδης (2008). Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας. A. Εκδόσεις Σταμούλη. ISBN 978-960-8116-17-7.
- Παΐζη-Αποστολοπούλου, Μάχη (1995). Ο Θεσμός της πατριαρχικής εξαρχίας: 14ος-19ος αιώνας (PDF). Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. ISBN 960-7094-32-8.
- Σάθας, Κ. Ν. (1870). Βιογραφικόν σχεδίασμα περί του Πατριάρχου Ιερεμίου Β' : (1572-1594). Αθήνα: Τυπογραφείον Α. Κτενά και Σ. Οικονόμου.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Επιστολή του Οικουμενικού πατριάρχη Μητροφάνους Γ', από το Ψηφιοποιημένο Αρχείο του Ελληνικού Ινστιτούτου Βενετίας
.svg)