Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ακρόπολη Αθηνών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ακρόπολη των Αθηνών)

Συντεταγμένες: 37°58′17″N 23°43′34″E / 37.9715°N 23.7262°E / 37.9715; 23.7262

Ακρόπολη Αθηνών
Ακρόπολη Αθηνών
Χάρτης
Είδοςακρόπολη, αρχαιοελληνικός αρχαιολογικός χώρος, αξιοθέατο και reconstructed structure
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°58′18″N 23°43′34″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Αθηναίων[1]
ΤοποθεσίαΑθήνα
ΧώραΕλλάδα[2]
ΠροστασίαΜνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (από 1987)[3] και αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)
Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Ακρόπολη Αθηνών
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Η Ακρόπολη όπως φαίνεται από το λόφο του Φιλοπάππου
Χάρτης
Χώρα μέλοςΕλλάδα Ελλάδα
ΤύποςΠολιτισμικό
Κριτήριαi, ii, iii, iv, vi
Ταυτότητα404
ΠεριοχήΕυρώπη
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή1987 (11η συνεδρίαση)

Η Ακρόπολη Αθηνών είναι βραχώδης λόφος ύψους 157 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο της πόλεως των Αθηνών. Η κορυφή του έχει σχήμα τραπεζοειδές μήκους 300 μ. και μέγιστου πλάτους 150 μ. Ο λόφος είναι απρόσιτος απ’ όλες τις πλευρές εκτός της δυτικής, όπου και βρίσκεται η οχυρή είσοδος, η διακοσμημένη με τα λαμπρά Προπύλαια.[4].

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαπιστώθηκε ότι ο λόφος ήταν κατοικημένος από την 3η χιλιετία π.Χ.. Εκεί υπήρχε συνοικισμός καθώς επρόκειτο για φυσικό οχυρό, με πρόσβαση μόνο από τη δυτική πλευρά, ενώ η επάνω επιφάνεια του λόφου ήταν αρκετά πλατιά ώστε να μπορεί να κατοικηθεί, στις πλαγιές υπήρχαν υδάτινες πηγές. Ο Θουκυδίδης μάλιστα γράφει ότι «ἡ Ἀκρόπολις ἡ νῦν οὖσα πόλις ῆν» (2.15.3)[5]. Το μέγαρο του τοπικού άρχοντα βρισκόταν στη θέση όπου πολλούς αιώνες αργότερα χτίστηκε το Ερέχθειο. Συν τω χρόνω ο άρχοντας του συνοικισμού της Ακρόπολης απέκτησε μεγάλη δύναμη και κάποια στιγμή ένωσε υπό την εξουσία του με ειρηνικό τρόπο ολόκληρη την Αττική με εξαίρεση την Ελευσίνα. Η παράδοση λέει ότι ο άρχοντας που ένωσε τους οικισμούς της Αττικής ήταν ο Θησέας. Το γεγονός αυτό τοποθετείται στο δεύτερο ήμισυ της δεύτερης προ Χριστού χιλιετίας. Ο κίνδυνος εχθρικών επιδρομών ανάγκασε τον ηγεμόνα αυτό να οχυρώσει την Ακρόπολη με ένα τείχος από μεγάλες πέτρες, το γνωστό αργότερα ως Κυκλώπειο Τείχος.

Ο θεσμός της κληρονομικής μοναρχίας καταργήθηκε μετά την αποτυχημένη εισβολή των Δωριέων (11ος αιώνας). Η τάξη των γαιοκτημόνων αναλαμβάνει την εξουσία και επικρατεί το αριστοκρατικό πολίτευμα. Η Ακρόπολη παύει να είναι διοικητικό κέντρο. Η διοίκηση ασκείται από την κάτω πόλη, το άστυ. Ο λόφος της Ακρόπολης χρησιμοποιείται πλέον ως χώρος θρησκευτικών τελετών, αν και έως τον 4ο αιώνα αποκαλείται «πόλις». Εκεί όπου αρχικά βρισκόταν το μέγαρο του άρχοντα των μυκηναϊκών χρόνων ανοικοδομήθηκε τον 8ο αιώνα μικρός ναός αφιερωμένα στην προστάτιδα της πόλης, την Αθηνά Πολιάδα. Ο ναός αυτός αναφέρεται από τον Όμηρο στην Οδύσσεια, αλλα και στην Ιλιάδα (Β 546-549)[6]:

Οἳ δ᾽ ἄρ᾽ Ἀθήνας εἶχον ἐϋκτίμενον πτολίεθρον
δῆμον Ἐρεχθῆος μεγαλήτορος, ὅν ποτ᾽ Ἀθήνη
θρέψε Διὸς θυγάτηρ, τέκε δὲ ζείδωρος ἄρουρα,
κὰδ δ᾽ ἐν Ἀθήνῃς εἷσεν ἑῷ ἐν πίονι νηῷ·

Στον ναό αυτό φυλασσόταν ξύλινο από ελιά άγαλμα της θεάς (ξόανον) που κατά την παράδοση είχε πέσει από τον ουρανό. Κοντά στο ναό υπήρχαν ο τάφος του Κέκροπα, η ελιά της Αθηνάς, η Ερεχθηίδα θάλασσα, ίχνη από το χτύπημα της τρίαινας του Ποσειδώνα. Από τον ναό εκείνο απέμειναν δύο λίθινες βάσεις κοντά στο νότιο τοίχο του Ερεχθείου. Σ' αυτές τις βάσεις στηρίζονταν οι ξύλινοι κίονες του προδόμου του παλιού ναού.

Αναπαράσταση της ακρόπολης των Αθηνών όπως ήταν στην αρχαιότητα, 19ος αιώνας

Από τον 6ο αι. π.Χ. άρχισαν να χτίζονται πάνω σ’ αυτόν τα ιερά των Αθηναίων, όπως το Εκατόμπεδον, που καταστράφηκαν κατά τους Περσικούς πολέμους. Ο ναός της Αθηνάς ξαναχτίστηκε πολύ μεγαλύτερος. Το Εκατόμπεδον, ο Εκατόμπεδος νεώς, χτίστηκε λίγο πριν από τα μέσα του 6ου αιώνα και πήρε το όνομα αυτό επειδή είχε μήκος 100 αττικών ποδιών. Ήταν αφιερωμένο στην Παλλάδα Αθηνά, την προστάτιδα της πόλης στους πολέμους, ενώ ο άλλος ναός, της Πολιάδος, ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά, προστάτιδα της γονιμότητας της γης και των ανθρώπων. Το Εκατόμπεδον μάλλον βρισκόταν εκεί όπου χτίστηκε αργότερα ο Παρθενώνας και πρέπει να ήταν δωρικός περίπτερος ναός. Στο Εκατόμπεδον φαίνεται ότι ανήκε σωζόμενο μεγάλο πώρινο αέτωμα όπου λιοντάρια κατασπαράζουν έναν ταύρο, πλαισιωμένα από δύο παραστάσεις: με τον Ηρακλή που αντιμετωπίζει τον θαλάσσιο δαίμονα Τρίτωνα και με τον λεγόμενο τρισώματο δαίμονα, που κρατάει τα σύμβολα των τριών στοιχείων της φύσης, δηλαδή του νερού, της φωτιάς και του αέρα. Έχουν βρεθεί επιγραφές αλλά και θραύσματα γλυπτών που δείχνουν ότι την αρχαϊκή περίοδο υπήρχαν στην Ακρόπολη και μικρότερα κτίσματα, τα «οικήματα», όπου φυλάσσονταν χρήματα και πολύτιμα αντικείμενα. Έχει προσδιοριστεί από την αρχαιολογική έρευνα η ύπαρξη πέντε τέτοιων οικημάτων.

Επί εποχής Πεισιστράτου στην Ακρόπολη υπήρχαν πολλά αγάλματα, χάλκινα ή μαρμάρινα, αγγεία κ.λπ. που τα αφιέρωναν οι πολίτες στην Αθηνά.

Η ανοικοδόμηση των τειχών και των ιερών άρχισε αμέσως μετά την ήττα των Περσών, το 465 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Περικλή. Κάτω από την επίβλεψη του Φειδία και των αρχιτεκτόνων Μνησικλή, Καλλικράτη και Καλλίμαχου χτίστηκαν και διακοσμήθηκαν ο Παρθενώνας, το Ερέχθειο, τα Προπύλαια και ο ναός της Αθηνάς ή Απτέρου Νίκης.

Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο προστέθηκαν μερικά ασήμαντα κτίσματα. Κατά τη Βυζαντινή εποχή ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Κατά τη Φραγκοκρατία έγινε καθολικός ναός, ενώ κατά την Τουρκοκρατία τζαμί.

Η Ακρόπολη των Αθηνών σε φωτογραφία του Φρεντερίκ Μπουασονά (1910).

Κατά την Τουρκοκρατία η Ακρόπολη έπαθε τις περισσότερες ζημιές. Οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει πυρίτιδα πάνω σ' αυτήν και έγιναν αίτιοι να καταστραφούν τα μνημεία της. Το 1645 ένας κεραυνός που έπεσε πάνω στην πυρίτιδα ανατίναξε τα Προπύλαια. Το 1687, όταν την Ακρόπολη πολιορκούσε ο Ενετός Μοροζίνι, μία από τις βόμβες έπεσε πάνω στην πυρίτιδα που ήταν αποθηκευμένη στον Παρθενώνα και κατέστρεψε τον ναό.

Εκτεταμένες καταστροφές προκάλεσε ο Σκωτσέζος λόρδος Έλγιν λίγο πριν από την Επανάσταση του 1821. Έβαλε να ξηλώσουν μεγάλο μέρος της ζωφόρου του Παρθενώνα, μετόπες, αετώματα, μία Καρυάτιδα και έναν κίονα του Ερεχθείου, τα οποία μετέφερε στην Αγγλία. Για όλα αυτά δωροδόκησε τους Τούρκους[7], και στους Αθηναίους δώρισε ένα ρολόι, που στήθηκε στην αρχαία αγορά. Κατά την Επανάσταση του 1821 η Ακρόπολη πολιορκήθηκε διαδοχικά από Έλληνες και Τούρκους και υπέστη νέες καταστροφές. Το 1834 άρχισαν οι αρχαιολογικές εργασίες για την αποκατάσταση των μνημείων της.

Προπύλαια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Προπύλαια (Ακρόπολη Αθηνών)
Τα Προπύλαια, προθάλαμος για την είσοδο στην Ακρόπολη.

Η μνημειώδης αυτή είσοδος της Ακρόπολης άρχισε να χτίζεται το 436 π.Χ. μετά την ολοκλήρωση του Παρθενώνα, πάνω σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή. Το οικοδόμημα αυτό διαιρείται σε τρία μέρη. Στο κέντρο βρίσκεται ένα ναόσχημο μακρύ κτίσμα με ψηλό αέτωμα και όψη δωρικού ναού. Δεξιά και αριστερά από αυτό είναι χτισμένες από μία πτέρυγα που μοιάζουν με δωρικούς ναούς χωρίς αέτωμα, αλλά έχουν στέγη αετοειδή.

Το κεντρικό οικοδόμημα είναι κάτι το μοναδικό στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική. Έξι κίονες δωρικού ρυθμού κοσμούν την πρόσοψη. Οι κίονες λεπταίνουν όσο προχωρούν από τη βάση προς την κορυφή. Πάνω σ’ αυτούς στηριζόταν ένα αέτωμα χωρίς διακόσμηση. Ο κύριος χώρος διαιρείται σε τρία κλίτη με δύο σειρές από ιωνικούς κίονες (τρεις σε κάθε πλευρά).

Τα Προπύλαια δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Το 431 π.Χ. άρχισε ο Πελοποννησιακός πόλεμος και οι εργασίες σταμάτησαν. Το 429 π.Χ. πέθανε ο Περικλής και οι διάδοχοί του δεν έδειξαν ενδιαφέρον για τη συνέχιση του έργου.

Ναός της Αθηνάς ή Απτέρου Νίκης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Ναός Αθηνάς Νίκης

Είναι ένας μικρός ολομάρμαρος ναός, που άρχισε να χτίζεται μεταξύ 427 και 424 π.Χ. με αρχιτέκτονα τον Καλλικράτη. Είναι τετράστυλος αμφιπρόστυλος ναός ιωνικού ρυθμού, χτισμένος πάνω σε μία κρηπίδα με τέσσερις βαθμίδες. Δεν έχει πρόναο. Μέσα στον σηκό του υπήρχε άγαλμα της Αθηνάς Νίκης, που κρατούσε στο αριστερό χέρι περικεφαλαία και στο δεξί ρόδι, που είναι σύμβολο των θεών του κάτω κόσμου. Η ζωφόρος και τα αετώματα του ναού είχαν γλυπτές παραστάσεις. Γύρω στο 421 - 415 π.Χ. ο ναός περιβλήθηκε με ένα συνεχές θωράκιο ύψους 1,05 μ., που στην εξωτερική του όψη παρίστανε ανάγλυφες Πτερωτές Νίκες την ώρα που προετοιμάζουν θυσία για την Αθηνά. Το 1687 οι Τούρκοι διέλυσαν τον ναό και με τα αρχιτεκτονικά του μέλη ενίσχυσαν τις οχυρώσεις τους.

Παρθενώνας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ακρόπολη Αθηνών

Ο Παρθενώνας είναι το μεγαλύτερο και πιο επίσημο οικοδόμημα της Ακρόπολης και συγκεντρώνει τον θαυμασμό όλου του κόσμου αιώνες τώρα. Οι εργασίες για την ανέγερση του ολομάρμαρου αυτού ναού της Αθηνάς άρχισαν το 447 π.Χ. υπό τη διεύθυνση των αρχιτεκτόνων Ικτίνου και Καλλικράτη. Ο ναός ολοκληρώθηκε το 438 π.Χ. και κατά τα Παναθήναια του επόμενου χρόνου αφιερώθηκε στην πολιούχο θεά. Παρ' όλα αυτά οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι το 432 π.Χ.. Είναι ναός δωρικού ρυθμού περίπτερος με οκτώ κίονες στις στενές και δεκαεπτά στις μακριές πλευρές. Οι κίονες έχουν ύψος 10,5 μ. και πάνω τους στηρίζεται ο θριγκός (επιστύλια), οι μετόπες, τα τρίγλυφα, τα γείσα και τα αετώματα. Ο σηκός ήταν χτισμένος ολόκληρος με μαρμάρινες πέτρες σε οριζόντιες σειρές και σε καθεμία στενή πλευρά είχε από έξι δωρικούς κίονες, οι οποίοι τον χώριζαν σε δύο μέρη: τον κυρίως ναό και τον οπισθόδομο. Η ζωφόρος στους τοίχους του σηκού είχε παραστάσεις της πομπής των Παναθηναίων.

Ο κυρίως ναός στο εσωτερικό του χωριζόταν σε τρία μέρη· αυτό γινόταν με δύο κάθετες δωρικές κιονοστοιχίες. Το μεσαίο από τα τρία μέρη ήταν το πλατύτερο και σ' αυτό ήταν στημένο πάνω σε βάθρο το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Παρθένου Αθηνάς, το οποίο ο Φειδίας είχε ολοκληρώσει και τοποθετήσει το 438 π.Χ. στη θέση του. Οι 92 μετόπες εσωτερικά ήταν ανάγλυφες και παρίσταναν διάφορα μυθολογικά θέματα: Γιγαντομαχία, Αμαζονομαχία, Κενταυρομαχία και επεισόδια από την άλωση της Τροίας.

Από αιώνες οι Έλληνες αρχιτέκτονες ποτέ δε σταμάτησαν να δουλεύουν για να ανυψωθεί ένας ναός από απλό λειτουργικό οικοδόμημα σε ένα αισθητικό δημιούργημα. Ο Παρθενώνας βρίσκεται στην κορυφή όλων των αρχαίων οικοδομημάτων ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο.

Ακρόπολη Αθηνών

Ας εξετάσουμε ένα προς ένα τα στοιχεία της αισθητικής αυτής υπεροχής: α) Η τοποθέτηση στο χώρο. Βγαίνοντας από τα Προπύλαια, ο επισκέπτης αντίκριζε όχι το μέτωπο του ναού αλλά ολόκληρο το σώμα του, χαρίζοντάς του την «ευμετρίαν» του, δηλαδή το ισοδύναμο ζύγισμα του πλάτους προς το μήκος και το ύψος του. β) Οι τρεις κατά μήκος διαιρέσεις ενός ναού (το κρηπίδωμα, η κιονοστοιχία και ο θριγκός) έχουν την αρμονικότερη σχέση την οποία γνώρισε ποτέ η ελληνική τέχνη. Πρώτοι ο Γερμανός Hoffner και ο Άγγλος Pennethorne διαπίστωσαν ότι οι βαθμίδες του Παρθενώνος είναι καμπύλες. Οι βαθμίδες φουσκώνουν προς το κέντρο, στις μεν μακριές πλευρές 0,11 μ. συνολικά, στις δε στενές 0,06μ., σχηματίζοντας τις «υπερβολικές» λεγόμενες καμπύλες. Οι επάλληλες αυτές καμπύλες δίνουν την εντύπωση πως ο ναός έχει πάρει μια βαθιά ανάσα πριν σταθεί στον χώρο. γ) Αντίθετα, οι τοίχοι και η κιονοστοιχία, που αποτελούν τη δεύτερη καθ' ύψος διαίρεση του κτηρίου, κλίνουν προς τα μέσα με τρόπο, ώστε το κτήριο σχηματίζει τη βάση μιας μεγάλης πυραμίδας. Οι γωνιαίοι κίονες έχουν φυσικά διπλή κλίση, δηλαδή γέρνουν προς τα μέσα ιδωμένοι τόσο από τη στενή όσο και από τη μακριά πλευρά του κτηρίου. δ) Μείωση - Ένταση - Βηματισμός: Η «μείωση» είναι το αδυνάτισμα του πάχους των κιόνων προς τα πάνω. Η μείωση αυτή δεν είναι ενιαία και ακολουθεί μία ιδιόρρυθμη καμπύλη. Στα 2/5 περίπου του ύψους του κίονος παρουσιάζεται μία αντίθετη κίνηση, η οποία μοιάζει με φούσκωμα και ονομαζόταν «ένταση», ακριβώς επειδή αποσκοπούσε στην εντύπωση πως ο κίονας εντείνει τη δύναμή του, για να κρατήσει το βάρος του θριγκού. Αλλά και ο «βηματισμός» των κιόνων είναι πολύ προσεγμένος. Καμία απόσταση μεταξύ των κιόνων δεν είναι ακριβώς η ίδια και επί πλέον οι αποστάσεις των γωνιαίων κιόνων με τους διπλανούς τους είναι μεγαλύτερες απ' ό,τι μεταξύ των ενδιάμεσων κιόνων. Όλες αυτές οι λεπτότητες, οι οποίες δεν είναι αμέσως φανερές στο μάτι, επεδίωκαν να εξασφαλίσουν για το κτήριο μία δική του ζωή αλλά και μία κρυφή αρμονία. Έτσι ο Παρθενώνας συνιστά ένα έργο πολύπλοκων υπολογισμών, που αποδεικνύει πόσο προηγμένη ήταν η μαθηματική επιστήμη, αλλά και πόσο υψηλές ήταν οι απαιτήσεις του κοινού της εποχής εκείνης.

Ακρόπολη Αθηνών

Ερέχθειο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ακρόπολη Αθηνών
Κύριο λήμμα: Ερέχθειο
Νοτιοδυτική άποψη

Κατά τη μυθολογία στο σημείο αυτό έγινε η φιλονικία της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την κυριαρχία της πόλης. Ο θεός της θάλασσας Ποσειδώνας χτύπησε το βράχο με την τρίαινα και ξεπήδησε θαλασσινό νερό. Με τη σειρά της η Αθηνά χτύπησε με το δόρυ της και φύτρωσε η ελιά. Οι θεοί που ήταν κριτές έδωσαν τη νίκη στην Αθηνά. Οι Αθηναίοι όμως θέλοντας να συμβιβάσουν τους δύο αντίπαλους θεούς τούς αφιέρωσαν από ένα ιερό κάτω από την ίδια στέγη. Έτσι χτίστηκε το πιο ιδιόμορφο από τα οικοδομήματα της Ακρόπολης από άποψη αρχιτεκτονικού σχεδίου. Στο σημείο αυτό κατά τη μυθολογία είχε την κατοικία του ο βασιλιάς Ερεχθέας, που αργότερα ταυτίστηκε με τον Ποσειδώνα. Γι’ αυτό και ο ναός πήρε το όνομά του από το μυθολογικό αυτό βασιλιά της Αθήνας. Ο ναός χτίστηκε μεταξύ 425 και 406 π.Χ. με σχέδια του αρχιτέκτονα Μνησικλή και είναι ένα από τα αριστουργήματα του ιωνικού ρυθμού.

Εσωτερικά ο ναός ήταν χωρισμένος σε δύο μέρη. Το ανατολικό μέρος προς την πρόσοψη ήταν της Αθηνάς, το άλλο του Ποσειδώνα. Στο ιερό της Αθηνάς βρισκόταν το ξόανό της, ένα άγαλμά της δηλαδή κατασκευασμένο από ξύλο ελιάς, για το οποίο πίστευαν ότι είχε πέσει από τον ουρανό. Στο ιερό του Ποσειδώνα, όπου κατεβαίνει κανείς με δώδεκα σκαλοπάτια, η ξηλωμένη σ’ ένα σημείο στέγη και οι τρεις τρύπες στο βράχο του δαπέδου, προκλήθηκαν από το χτύπημα της τρίαινας του θεού, όπως πίστευαν οι αρχαίοι. Το πιο γνωστό όμως μέρος του Ερεχθείου είναι η «Πρόστασις των Κορών», οι περίφημες Καρυάτιδες. Οι Καρυάτιδες ήταν όμορφες κόρες από τις Καρυές της Λακωνίας. Πρόκειται για ένα σκεπαστό μπαλκόνι, του οποίου η στέγη στηρίζεται όχι σε κίονες, αλλά σε έξι αγάλματα Κορών εξαιρετικής τέχνης.

Άλλα μνημεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα πολλά άλλα μνημεία που υπήρχαν πάνω στον ιερό βράχο της Ακρόπολης αναφέρονται συνοπτικά τα γνωστότερα και σημαντικότερα:

  1. Το Βραυρώνιον, το οποίο ήταν ένα από τα πιο παλιά ιερά της Ακρόπολης. Χτίστηκε ίσως το 459 π.Χ.. Λείψανά του σώζονται στη ΝΑ γωνία των Προπυλαίων. Ήταν αφιερωμένο στη Βραυρωνία Αρτέμιδα.
  2. Το άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου, έργο του Φειδία (450 π.Χ.) από τη δεκάτη των λαφύρων που πήραν οι Αθηναίοι μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Στη θέση του κολοσσιαίου αυτού χάλκινου αγάλματος σώζονται ακόμα ίχνη του βάθρου του.
  3. Το Αρρηφόριον, κατοιόκία των Αρρηφόρων, δύο μικρών κοριτσιών που ήταν υπεύθυνα για τη μεταφορά των Ιερών Σκευών κατά τα Αρρηφόρια καθώς και για την ύφανση του Πέπλου της Αθηνάς, που παραδιδόταν κατά τα Παναθήναια.
  4. Το Βάθρο του Αγρίππα. Δομημένο τον 2ο π.Χ. αιώνα στα δυτικά των Προπυλαίων, αποτελεί σημαντικό δείγμα της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής στον βράχο της Ακρόπολης καθώς επίσης και το μοναδικό από τα χαρακτηριστικά βάθρα των Ατταλιδών στην Αθήνα που σώζεται στην αρχική του θέση.
  5. Ανάμεσα σ' όλα αυτά ένα ρωμαϊκό κτίσμα: ο Ναός της Ρώμης και του Αυγούστου στην ανατολική πλευρά του Παρθενώνα. Χτίστηκε μεταξύ 17 - 10 π.Χ. προς τιμήν της θεάς Ρώμης και του αυτοκράτορα Αυγούστου, τον οποίο οι Ρωμαίοι λάτρευαν ως θεό.

Βυζαντινή περίοδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ακρόπολη Αθηνών

Στο νότιο τείχος και πάνω από το κέντρο του θεάτρου του Διονύσου βρίσκεται σπήλαιο όπου κατά την αρχαιότητα υποβάσταζε το τρίποδα του χορηγικού μνημείου του Θρασύλλου. Στην χριστιανική περίοδο από χώρος αφιερωμένος στον θεό Διόνυσο μετατράπηκε σε χριστιανικό παρεκκλήσιο της Παναγίας της Σπηλιώτισσας.[8]

Νεότερα κτήρια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέραν των υπολειμμάτων νεότερων εγκαταστάσεων, κυρίως βυζαντινά-μεταβυζαντινά, υπάρχει και το κτήριο του, παλαιού πλέον, Μουσείου Ακρόπολης. Είναι πάνω στον βράχο, στο χαμηλό ΝΑ άκρο του. Έχει προσανατολισμό Α-Δ και είναι θεμελιωμένο έτσι, ώστε να μην είναι ορατό και να μην βλάπτει αισθητικά τα αρχαία μνημεία. Χτίστηκε από το 1865 μέχρι το 1874, σε μελέτη του αρχιτέκτονα Παναγή Κάλκου. Το Μουσείο περιλαμβάνει μόνο τα λίθινα γλυπτά από τα μνημεία και τις ανασκαφές του χώρου της Ακρόπολης.

Οι Καρυάτιδες

Αναστήλωση της Ακρόπολης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρόγραμμα αναστήλωσης ξεκίνησε το 1975 και βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωσή του. Ο σκοπός της αναστήλωσης ήταν να αναστραφεί η εικόνα παρακμής αιώνων, με φθορά, ρύπανση και καταστροφή που απορρέουν από στρατιωτική χρήση και άστοχες αποκαταστάσεις κατά το παρελθόν. Το πρόγραμμα περιελάμβανε τη συλλογή και ταυτοποίηση όλων των τμημάτων βράχων, ακόμη και των μικρότερων, από την Ακρόπολη και τις πλαγιές της και ο σκοπός του ήταν η ανακατασκευή των περισσότερων τμημάτων με τη χρήση των αυθεντικών υλικών (αναστήλωση), με νέα τμήματα μαρμάρου από τη Πεντέλη να χρησιμοποιούνται με φειδώ. Ολόκληρη η διαδικασία της αναστήλωσης έγινε με τη χρήση συνδετικών καρφιών τιτανίου και έχει σχεδιαστεί ώστε να είναι αναστρέψιμη σε περίπτωση που οι επιστήμονες αποφασίσουν να αλλάξουν κάποια πράγματα. Χρησιμοποιήθηκε συνδυασμός σύγχρονης τεχνολογίας και εκτεταμένης έρευνας, καθώς και επανεφεύρεση αρχαίων τεχνικών.[9]

Η κιονοστοιχία του Παρθενώνα, η οποία καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από τους βομβαρδισμούς των Ενετών κατά το 17ο αιώνα, αποκαταστάθηκε, ενώ πολλοί λανθασμένα συναρμολογημένοι κίονες, τοποθετήκαν ορθά. Η οροφή και το δάπεδο των Προπυλαίων αντικαταστάθηκαν τμηματικά, με τμήματα της οροφής να έχουν κατασκευαστεί με νέο μάρμαρο και διακοσμήθηκαν με μπλε και χρυσά παρένθετα τμήματα, όπως ήταν αρχικά.[9] Η αποκατάσταση του Ναού της Αθηνάς Νίκης ολοκληρώθηκε το 2010.[10]


Οι εργασίες αναστήλωσης της Ακρόπολης από την ανατολική της πλευρά, το 2014

Συνολικά 2.675 τόνοι αρχιτεκτονικών τμημάτων αποκαταστάθηκαν με 686 τμήματα μαρμάρων να έχουν επανασυναρμολογηθεί με αυθεντικά τμήματα, 905 συντέθηκαν με νέα τμήματα μαρμάρου, και 186 τμήματα κατασκευάστηκαν ολοκληρωτικά από νέο μάρμαρο. Χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 530 κυβικά μέτρα νέου Πεντελικού μαρμάρου.[11]

Κάτοψη Ακροπόλεως

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σχεδιάγραμμα των κύριων κτιρίων της Ακρόπολης
  1. Παρθενώνας
  2. Ναός Αθηνάς
  3. Ερεχθείο
  4. Ναός Αθηνάς Νίκης
  5. Άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς
  6. Προπύλαια
  7. Ελευσίνιον
  8. Ιερό της Αρτέμιδος Βραυρωνίας
  9. Χαλκοθήκη
  10. Ποσειδώνιο
  11. Αρρηφόριον
  12. Βωμός της Αθηνάς
  13. Ιερό του Πολιάδη Δία
  14. Ιερό του Πανδίονος
  15. Ωδείο Ηρώδου του Αττικού
  16. Στοά Ευμένους
  17. Ιερό του Ασκληπιού
  18. Θέατρο του Διονύσου
  19. Ωδείον του Περικλέους
  20. Ιερό του Διονύσου

Πολιτιστική σημασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τουριστική περιήγηση της Ακρόπολης

Κάθε τέσσερα χρόνια, οι Αθηναίοι διεξήγαγαν τη γιορτή των Παναθηναίων, που ανταγωνίζονταν τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε διασημότητα. Κατά τη διάρκεια της γιορτής, μια πομπή (που πιστεύεται πως αναπαρίσταται στη ζωφόρο του Παρθενώνα) περιπλανούνταν στη πόλη μέσω της οδού Παναθηναίων και αποκορυφωνόταν στην Ακρόπολη. Εκεί, μια νέα ρόμπα υφασμένη από μαλλί (πέπλος) τοποθετούνταν είτε στο ξόανο της Αθηνάς Πολιάδος στο Ερέχθειο (στα τακτικά Παναθήναια) είτε στο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου (κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Παναθηναίων, που διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια).[12]

Κατά την ύστερη παράδοση του Δυτικού Πολιτισμού και τη κλασική αναγέννηση της Ακρόπολης, τουλάχιστον από τα μέσα του 18ου αιώνα και έπειτα, έχει συχνά επικληθεί ως το βασικό σύμβολο της ελληνικής κληρονομιάς και της δόξας από την Κλασική Ελλάδα.

Συγκοινωνίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σιδηροδρομικώς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακρόπολη διαθέτει σταθμό μετρό, επί της γραμμής 2 ο οποίος βρίσκεται νοτιοανατολικά των Προπυλαίων, στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως Αθηνών.

Λεωφορειακώς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην συμβολή των οδών Διονυσίου Αεροπαγίτου και Ροβέρτου Γκάλι, νότια της Ακρόπολης υπάρχει στάση της λεωφορειακής γραμμής 230 ΑΚΡΟΠΟΛΗ - ΖΩΓΡΦΟΥ του ΟΑΣΑ.

Οδικώς (Πεζή)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η είσοδος της Ακρόπολης είναι επί της οδού Θεωρίας, που είναι δυνατή η πρόσβαση της από την Πλάκα καθώς και από την οδό Διονυσίου Αεροπαγίτου.

Φωτοθήκη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ακρόπολη
    Ακρόπολη

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3958. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  3. ↑ www.culture.gov.gr/el/parthenonas/SitePages/view.aspx?iID=8.
  4. ↑ «Περιήγηση Google Street View». Geographic.org/streetview. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2018. 
  5. ↑ «Θουκυδίδης, Ιστορίαι, βιβλίο 2, κεφάλαιο 15, παράγραφος 3». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016. 
  6. ↑ «Ομήρου Ιλιάδα Βιβλίο 2, στίχος 546». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016. 
  7. ↑ Titi, Catharine (2023). «The Parthenon Marbles and International Law» (στα αγγλικά). SpringerLink. doi:10.1007/978-3-031-26357-6. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-031-26357-6. 
  8. ↑ Γεώργιος Δελαππόρτας, Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία των Αθηνών, Αθήναι, 1969, σελ. 24-26
  9. ↑ 9,0 9,1 Malluchou-Tufano, Fani (18-01-2016). The Restoration of the Athenian Acropolis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-12-02. https://web.archive.org/web/20121202215359/http://www.lsa.umich.edu/UMICH/modgreek/Home/Window%20to%20Greek%20Culture/Lectures%20at%20U-M/LaUM_Mallouchou_restorationacropolis.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-05-2016. 
  10. ↑ Ioannidou, M. (11-07-2011). «2010 – 2011, The progress of restoration on the Acropolis». The Acropolis Restoration News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-08-20. https://web.archive.org/web/20180820234711/http://www.ysma.gr/static/files/Newsletter11_ENG.pdf. Ανακτήθηκε στις 22-05-2016. 
  11. ↑ «Columbia University Hellenic Association». www.columbia.edu. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016. 
  12. ↑ «PANATHENAIC FESTIVAL». 7 Αυγούστου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οπτικοακουστικό υλικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ακρόπολη_Αθηνών&oldid=10857973"