Μετάβαση στο περιεχόμενο

Curtiss P-40 Warhawk

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Curtiss P-40 Warhawk / Tomahawk / Kittyhawk
Σχηματισμός αμερικανικών P-40.
Τύποςμαχητικό/μαχητικό-βομβαρδιστικό
Χώρα προέλευσηςΗΠΑ
ΣχεδιασμόςCurtiss-Wright Corporation
Παρθενική πτήση14 Οκτωβρίου 1938[1]
Πρώτη παρουσίαση1939
ΑποσύρθηκεΒραζιλιάνικη Πολεμική Αεροπορία (1958)
Κύριος χειριστήςΑεροπορικές Δυνάμεις του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών (United States Army Air Forces, USAAF)
Άλλοι χειριστέςRAF
Αυσταλιανή Βασιλική Πολεμική Αεροπορία
Καναδική Βασιλική Πολεμική Αεροπορία
Μονάδες που παρήχθησαν13.738[2]
Αναπτύχθηκε απόCurtiss P-36 Hawk
ΠαραλλαγέςCurtiss XP-46

Το Curtiss P-40 Warhawk ήταν αμερικανικό μονοκινητήριο μονοθέσιο μαχητικό/μαχητικό-βομβαρδιστικό ολομεταλλικής κατασκευής το οποίο πέταξε για πρώτη φορά το 1938. Σχεδιαστικά ήταν τροποποίηση του προγενέστερου P-36 Hawk, γεγονός που μείωσε τον χρόνο ανάπτυξής του και επέτρεψε την ταχεία ένταξή του σε παραγωγή και σε υπηρεσία. Το Warhawk χρησιμοποιήθηκε από τις περισσότερες Συμμαχικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και παρέμεινε σε υπηρεσία με μονάδες πρώτης γραμμής μέχρι το τέλος της σύρραξης. Παρήχθη σε πολύ μεγάλους αριθμούς και ως προς αυτή τη μετρική κατατάσσεται τρίτο μετά το North American P-51 Mustang και το Republic P-47 Thunderbolt. Μέχρι τον Νοέμβριο του 1944, οπότε και διακόπηκε η παραγωγή του P-40, κατασκευάστηκαν 13.738 αεροσκάφη,[3] όλα τους στα εργοστάσια της Curtiss-Wright Corporation στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης.

Το Αεροπορικό Σώμα του Στρατού των ΗΠΑ (United States Army Air Corps, USAAC) απέδωσε στο αεροσκάφος την ονομασία «Warhawk» και αυτή παρέμεινε όταν τον Ιούνιο του 1941 ιδρύθηκε η Πολεμική Αεροπορία του Στρατού των ΗΠΑ (United States Army Air Forces, USAAF), καθιστώντας αυτό το επίσημο όνομα όλων των εκδόσεων των P-40 στις ΗΠΑ. Οι αεροπορικές δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας και της Σοβιετικής Ένωσης χρησιμοποίησαν το όνομα «Tomahawk» για τα P-40 της αρχικής έκδοσης, P-40B και τα P-40C, ενώ στα P-40D και όλες τις κατοπινές εκδόσεις του αεροσκάφους δόθηκε το όνομα «Kittyhawk». Τα πρώτα P-40 που ενεπλάκησαν σε αερομαχίες ήταν των σμηνών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας στις εκστρατείες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής τον Ιούνιο του 1941.[4][5] Το Σμήνος Νο. 112 της RAF ήταν μία από τις πρώτες μονάδες που επιχειρούσαν με Tomahawk στη Βόρεια Αφρική και ήταν η πρώτη Συμμαχική μονάδα που υιοθέτησε να ζωγραφίζεται στο ρύγχος του P-40 το «στόμα του καρχαρία»,[6][7] ακολουθώντας ανάλογη πρακτική ορισμένων μονάδων δικινητήριων μαχητικών Bf 110 της Luftwaffe.[6]

Το γεγονός πως ο κινητήρας Allison V-1710 δεν διέθετε υπερσυμπιεστή δύο σταδίων είχε ως συνέπεια την υστέρηση των P-40 σε σύγκριση με τα μαχητικά της Luftwaffe, όπως το Messerschmitt Bf 109 και το Focke-Wulf Fw 190 σε αερομαχίες σε μεγάλα ύψη. Έτσι τα P-40 σπανίως χρησιμοποιήθηκαν σε επιχειρήσεις στη Βορειοδυτική Ευρώπη. Ωστόσο, μεταξύ 1941 και 1944, τα P-40 διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στις τάξεις των Συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων σε τρία κύρια θέατρα επιχειρήσεων: τη Βόρεια Αφρική, τον Νοτιοδυτικό Ειρηνικό και την Κίνα. Επίσης σημαντικός ήταν ο ρόλος τους στη Μέση Ανατολή, την Ιταλία, το Ανατολικό Μέτωπο, τη Νοτιοανατολική Ασία και τις Αλεούτιες νήσους. Η απόδοσή τους σε μεγάλα ύψη δεν ήταν τόσο σημαντική σε αυτά τα θέατρα και έτσι ήταν εφικτή η αξιοποίησή τους ως μαχητικά αεροπορικής υπεροχής, συνοδείας βομβαρδιστικών και μαχητικά-βομβαρδιστικά.

Παρόλο που μεταπολεμικά απέκτησαν τη φήμη πως ήταν μέτρια αεροσκάφη, κατάλληλα μόνο για να παρέχουν αεροπορική υποστήριξη στις επίγειες δυνάμεις, πρόσφατες έρευνες που περιλαμβάνουν εξέταση των αρχείων των Συμμαχικών σμηνών δείχνουν ότι αυτό είναι ανακριβές.[8] Τα P-40 απέδωσαν απρόσμενα καλά ως μαχητικά αεροπορικής υπεροχής, υπέστησαν μεν σοβαρές απώλειες, όμως από την άλλη προξένησαν και βαριές απώλειες στα εχθρικά αεροσκάφη.[8] Πάνω από διακόσιοι πιλότοι από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τον Καναδά, τη Νότια Αφρική, τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση έγιναν «άσοι» πετώντας με το P-40. Σε αυτό τον αριθμό περιλαμβάνονται τουλάχιστον είκοσι διπλοί άσοι, που έδρασαν κυρίως στη Βόρεια Αφρική, την Κίνα, τη Βιρμανία και την Ινδία, τον Νοτιοδυτικό Ειρηνικό και την Ανατολική Ευρώπη.[9] Τα P-40 είχαν επιπλέον τα πλεονεκτήματα του χαμηλού κόστους κατασκευής και της αντοχής, τα οποία το κράτησαν στις γραμμές παραγωγής ως αεροσκάφη εγγύς υποστήριξης όταν πια ήταν παρωχημένα ως μαχητικά.

Σχεδιασμός και ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι απαρχές του P-40

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρωτότυπο XP-40 (περ. το 1939).

Στις 14 Οκτωβρίου 1938, ο πιλότος-δοκιμαστής της Curtiss, Έντουαρντ Έλιοτ (Edward Elliott), πραγματοποίησε την πρώτη πτήση του τύπου με το πρωτότυπο XP-40 στο Μπάφαλο.[10] Το XP-40 ήταν το δέκατο P-36 παραγωγής,[11] προωθούμενο από τον υγρόψυκτο, υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα Allison V-1710 V-12 στη θέση του αερόψυκτου κινητήρα Pratt & Whitney R-1830 Twin Wasp των P-36. Υπεύθυνος για την αντικατάσταση του κινητήρα ήταν ο Ντον Ρ. Μπερλίν (Don R. Berlin). Στο πρώτο πρωτότυπο το ψυγείο ήταν τοποθετημένο στο κάτω μέρος της ατράκτου, ακριβώς πίσω από το πίσω χείλος της πτέρυγας. Ο Υπεύθυνος Προγραμμάτων Μαχητικών του USAAC, Μπέντζαμιν Σ. Κέλσι (Benjamin S. Kelsey), διένυσε με το συγκερκιμένο αεροσκάφος απόσταση περίπου 300 μιλίων σε 57 λεπτά, με ταχύτητα περίπου 507 km/h. Κρύβοντας την απογοήτευσή του, ανέφερε στους δημοσιογράφους ότι οι μελλοντικές εκδόσεις του αεροσκάφους θα μπορούσαν πιθανώς να είναι ταχύτερες κατά 100 μίλια ανά ώρα (160 km/h).[12] Ο Κέλσι ενδιαφερόταν για τον κινητήρα Allison επειδή ήταν στιβαρός και αξιόπιστος και είχε ομαλή και προβλέψιμη καμπύλη ισχύος. Ο κινητήρας V-12 προσέφερε ίδια ισχύ με έναν αστεροειδή κινητήρα, αλλά επέτρεπε την βελτίωση των αεροδυναμικών χαρακτηριστικών του αεροσκάφους, επιτρέποντας θεωρητικά την αύξηση της τελικής ταχύτητας κατά 5%.[13]

Οι μηχανικοί της Curtiss προσπάθησαν να βελτιώσουν την ταχύτητα του XP-40 μετακινώντας σταδιακά το ψυγείο πιο μπροστά, χωρίς όμως η αλλαγή αυτή να αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ο Κέλσι ζήτησε να αξιολογηθεί το αεροσκάφος σε αεροσήραγγα της NACA προκειμένου να βρεθούν τρόποι βελτίωσης των αεροδυναμικών του χαρακτηριστικών. Από τις 28 Μαρτίου έως τις 11 Απριλίου 1939 το πρωτότυπο μελετήθηκε από τη NACA[14] και βάσει των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν το ψυγείο μεταφέρθηκε πιο μπροστά, στην άκρη του ρύγχους. Ο νέος αεραγωγός εξυπηρετούσε επίσης την εισαγωγή αέρα για την ψύξη λαδιού. Ενσωματώθηκαν επίσης βελτιώσεις στα σκέλη προσγείωσης και την εξάτμιση για να αποκτήσει εν τέλει το αεροσκάφος επιδόσεις αποδεκτές από την USAAC.[15] Στις δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν τον Δεκέμβριο του 1939 αποδείχθηκε ότι το μαχητικό μπορούσε να φτάσει τα 589 km/h.[16]

Επιδόσεις και τεχνικά χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το P-40 σχεδιάστηκε ως καταδιωκτικό και ήταν ευέλικτο σε χαμηλά και μεσαία υψόμετρα, αλλά υπέφερε από έλλειψη ισχύος σε μεγαλύτερα ύψη. Σε μεσαίες και υψηλές ταχύτητες μπορούσε να πραγματοποιήσει πιο κλειστές στροφές από τα περισσότερα μονοπλάνα μαχητικά των πρώτων χρόνων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μπορούσε να υπερνικήσει τα περισσότερα αντίπαλα μαχητικά που αντιμετώπιζε στη Βόρεια Αφρική και στο Ανατολικό Μέτωπο. Στο θέατρο του Ειρηνικού όμως υστερούσε σε ευελιξία απέναντι στα ελαφρά μαχητικά Mitsubishi A6M Zero και Nakajima Ki-43 Hayabusa των Ιαπώνων. Ο διοικητής της Αμερικανικής Εθελοντικής Ομάδας που μάχονταν στην Κίνα ενάντια στους Ιάπωνες, Κλαιρ Σενώ (Claire Lee Chennault), συμβούλευε να αποφεύγονται οι παρατεταμένες κλειστές αερομαχίες με τα ιαπωνικά μαχητικά, καθώς ευνοούσαν τους Ιάπωνες.[17]

Οι κινητήρες V-1710 της Allison απέδιδαν 1.040 hp (780 kW) στο επίπεδο της θάλασσας και στα 4.300 m και τα P-40 υστερούσαν σε ισχύ σε σύγκριση με τα σύγχρονά τους μαχητικά. Ο υπερσυμπιεστής ενός σταδίου δεν προσέδιδε στα P-40 ανταγωνιστικές επιδόσεις σε μεγάλα ύψη. Σε κατοπινές εκδόσεις χρησιμοποιήθηκαν ισχυρότεροι κινητήρες Allison των 1.200 hp ή και ακόμα ισχυρότεροι Packard Merlin των 1.400 hp. Ο ρυθμός ανόδου ήταν μέτριος ή ανεπαρκής, αναλόγως της έκδοσης,[8] ενώ η επιτάχυνση σε βύθιση ήταν καλή και η ταχύτητα σε βύθιση εξαιρετική.[8] Ο πρώτος σε καταρρίψεις άσος των P-40, Κλάιβ Κάλντγουελ (Clive Caldwell), ανέφερε πως το P-40 είχε «δεν είχε σχεδόν κανένα ελάττωμα», παρόλο που «ήταν λίγο δύσκολο να το ελέγξει κανείς σε μέγιστες ταχύτητες».[18] Το P-40 είχε μια από τις ταχύτερες μέγιστες ταχύτητες βύθισης μεταξύ των μαχητικών της πρώιμης περιόδου του πολέμου, και καλή συμπεριφορά σε υψηλές ταχύτητες.

Τα P-40 άντεχαν σε αντίξοες συνθήκες και μια ποικιλία κλιμάτων, ενώ ο ημι-αρθρωτός σχεδιασμός του το καθιστούσε εύκολη τη συντήρηση τους στο πεδίο της μάχης. Παρόλο που δεν ενσωματώθηκαν διάφορες καινοτομίες της περιόδου, η ισχυρή τους κατασκευή επέτρεπε την πραγματοποίηση ελιγμών πολλών G καθώς και να επιβιώνουν ενίοτε ακόμα και έπειτα από συγκρούσεις με άλλα αεροπλάνα. Σε σκόπιμες επιθέσεις εμβολισμού εναντίον εχθρικών αεροσκαφών καταγράφηκαν ορισμένες νίκες από την Αεροπορία της Ερήμου και τις Σοβιετικές Αεροπορικές Δυνάμεις.[19] Η επιχειρησιακή εμβέλεια των P-40 ήταν καλή για τα δεδομένα των αρχών του πολέμου και σχεδόν διπλάσια από εκείνη του Supermarine Spitfire ή του Messerschmitt Bf 109, αν και υπολειπόταν σε σχέση με τα Mitsubishi A6M Zero, Nakajima Ki-43 και Lockheed P-38 Lightning.

Ο Κάλντγουελ θεωρούσε ανεπαρκή τον οπλισμό του P-40C Tomahawk, που αποτελούνταν από δύο συγχρονισμένα πολυβόλα Browning AN/M2 των 13 mm στο ρύγχος και δύο πολυβόλα Browning των 7,7 mm σε κάθε πτέρυγα. Η κατάσταση βελτιώθηκε με το P-40D (Kittyhawk I), όπου αφαιρέθηκαν τα συγχρονισμένα πολυβόλα και στη θέση τους είχαν δύο πολυβόλα των 13 mm σε κάθε φτερό. Η έκδοση D είχε θωράκιση γύρω από τον κινητήρα και το κόκπιτ, γεγονός που του επέτρεπε να αντέχει σε σοβαρά πλήγματα. Αυτό επέτρεπε στους Συμμάχους πιλότους στην Ασία και τον Ειρηνικό να πραγματοποιούν μετωπικές επιθέσεις στα ιαπωνικά αεροσκάφη αντί να προσπαθούν να τα υπερκεράσουν με στροφές ή άνοδοσε στροφή ή ανύψωση. Τα μεταγενέστερα μοντέλα του P-40 ήταν καλά οπλισμένα. Η ορατότητα από το κόκπιτ ήταν ικανοποιητική, αν και περιοριζόταν από το περίπλοκο πλαίσιο του αλεξήνεμου, ενώ στις πρώτες εκδόσεις η ορατότητα προς τα πίσω ήταν πλήρως αποκλεισμένη από το υπερυψωμένο πίσω μέρος. Η κακή ορατότητα στο έδαφος και το σχετικά στενό σύστημα προσγείωσης προκάλεσαν αρκετά ατυχήματα και απώλειες κατά την προσγείωση.[8]

Η Curtiss ανέπτυξε επίσης το Curtiss XP-46 που δεν προσέφερε σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με τα νεότερα μοντέλα του P-40 και έτσι δεν εντάχθηκε σε παραγωγή.[8]

Επιχειρησιακή ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Γαλλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γαλλική Πολεμική Αεροπορία (Armée de l'Air), που ήδη είχε στις τάξεις της τα P-36, ήταν μία από τις πρώτες αεροπορικές δυνάμεις που παρήγγειλαν P-40. Παραγγέλθηκαν 100 αεροσκάφη, που αυξήθηκαν αργότερα στα 230, ως Hawk 81A-1. Η Γαλλία ηττήθηκε πριν παραληφθεί έστω και ένα από τα P-40 και έτσι όλα τα αεροσκάφη της γαλλικής παραγγελίας παραδόθηκαν στη Βρετανία και τις δυνάμεις της Κοινοπολιτείας όπου εντάχθηκαν σε υπηρεσία ως Tomahawk I.

Στα τέλη του 1942, καθώς οι γαλλικές δυνάμεις στη Βόρεια Αφρική αποσχίστηκαν από την κυβέρνηση του Βισύ και συντάχθηκαν με τους Συμμάχους, οι Αμερικανοί μετέφεραν τα P-40F από της 33ης Ομάδας Μαχητικών στο γαλλικό σμήνος GC II/5, που σχετίζονταν ιστορικά τη Μοίρα Λαγαγιέτ (γαλλικά: Escadrille de La Fayette‎‎). Ο σχηματισμός αυτός χρησιμοποίησε τα P-40F και L του σε μάχες στην Τυνησία και αργότερα σε περιπολίες στις ακτές της Μεσογείου. Τα P-40 παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι τα μέσα του 1944, οπότε και αντικαταστάθηκαν από Republic P-47D Thunderbolt.

Χρήστες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αίγυπτος
Αυστραλία
Βραζιλία
Γαλλία
ΕΣΣΔ
Καναδάς
Ηνωμένο Βασίλειο
Ηνωμένες Πολιτείες
Ιαπωνία
Ινδονησία
Κίνα
Νέα Ζηλανδία
Βασιλική Νεοζηλανδική Πολεμική Αεροπορία (Royal New Zealand Air Force, RNZAF)
Νότια Αφρική
Ολλανδία
Πολωνία
Τουρκία
Φινλανδία

Τεχνικά χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προφίλ τριών όψεων του P-40E.
P-40E
Ρόλος μαχητικό
Πλήρωμα 1
Διαστάσεις
Μήκος 9,665 m
Ύψος 3,25 m
Εκπέτασμα πτερύγων 11,367 m
Επιφάνεια πτερύγων 21,9 m2
Βάρος
Κενό 2.686 kg
Μέγιστο απογείωσης 3.862 kg
Σύστημα πρόωσης
Κινητήρας 1 × Allison V-1710-39 των 1240 hp
Επιδόσεις & οπλισμός
Μέγιστη ταχύτητα 581 km/h σε ύψος 4600 m[20]
Μέγιστο ύψος πτήσης 8.900 m
Ακτίνα δράσης 1.152 km
Οπλισμός 6 πολυβόλα Browning των 12,7 mm
Βόμβες έως 910 kg

Πηγές: Curtiss Aircraft 1907–1947,[21] America's hundred thousand : the U.S. production fighter aircraft of World War II[22]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του P-40
Συγκρίσιμα αεροσκάφη
Κατάλογοι

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Hagen, Brad. "XP-40". Curtiss P-40 Warhawk. Retrieved: 21 August 2011.
  2. ↑ Angelucci and Matricardi 1978, p. 48.
  3. ↑ Murphy and McNiece 2009, p. 83.
  4. ↑ Alexander 2006, p. 25.
  5. ↑ Brown 1983, p. 20.
  6. ↑ 6,0 6,1 Crawford 1977, p. 14.
  7. ↑ Vader 1970, p. 95.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Masell, Patrick. "The P-40 and the Zero". Naval Aviation and Military History, 2002. Retrieved: 7 March 2006.
  9. ↑ See Molesworth 2000,2003,2006,2008
  10. ↑ "Chronology: The Army Air Corps to World War II". Air Force Historical Studies Office. Retrieved: 20 July 2011.
  11. ↑ Green 1957, p. 43.
  12. ↑ American Aviation, Volume 3, 1939, p. 2.
  13. ↑ Wilson, Randy. "The Heart of the Cobra: Development of the Allison V-1710 Engine". Αρχειοθετήθηκε 4 March 2016 στο Wayback Machine. Allison Press Release on the Certification of its V-1710 Engine by the Air Corps via The Dispatch, Volume 22, Number 1, Spring, 1997. Retrieved: 20 July 2011.
  14. ↑ Wagner, Ray. "P-40". Αρχειοθετήθηκε 21 May 2015 στο Wayback Machine. American Combat Planes of the 20th century. Retrieved: 20 July 2011.
  15. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Merriam.
  16. ↑ Molesworth 2008, p. 10.
  17. ↑ Gunston 1981, p. 68.
  18. ↑ Alexander 2006, p. 22.
  19. ↑ Romanenko, Valeriy and James F. Gebhardt. "The P-40 in Soviet Aviation". Αρχειοθετήθηκε 5 May 2006 στο Wayback Machine. Lend-lease on airforce.ru. Retrieved: 7 March 2006.
  20. ↑ Memorandum Report On Single Engine (P-40E), A.C. 40-405, United States War Department (December 1, 1941)
  21. ↑ Bowers 1979 pp 474–504
  22. ↑ Dean, Francis H. (1997). America's hundred thousand : the U.S. production fighter aircraft of World War II. Atglen, Pennsylvania: Schiffer Pub. σελ. 235. ISBN 0-7643-0072-5. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Angelucci, Enzo and Paolo Matricardi. World Aircraft: World War II, Volume II (Sampson Low Guides). Maidenhead, UK: Sampson Low, 1978. (ISBN 0-562-00096-8).
  • Arena, Nino. Macchi 205 "Veltro" (in Italian). Modena: Stem Mucchi Editore, 1994.
  • Berliner, Don. Surviving Fighter Aircraft of World War Two: Fighters. London: Pen & Sword Aviation, 2011. (ISBN 978-1-8488-4265-6).
  • Boyne, Walter J. Clash of Titans. New York: Simon & Schuster, 1994. (ISBN 0-671-79370-5).
  • Boyne, Walter J. and Michael Fopp. Air Warfare: An International Encyclopedia. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2002. (ISBN 1-57607-345-9).
  • Bowers, Peter M. Curtiss Aircraft, 1907–1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. (ISBN 0-370-10029-8).
  • Bowers, Peter M. and Enzo Angellucci. The American Fighter. New York: Orion Books, 1987. (ISBN 0-517-56588-9).
  • Brown, Russell. Desert Warriors: Australian P-40 Pilots at War in the Middle East and North Africa, 1941–1943. Maryborough, Australia: Banner Books, 1983. (ISBN 1-875593-22-5).
  • Coyle, Brendan. War on Our Doorstep: The Unknown Campaign on North America's West Coast. Victoria, BC: Heritage House Publishing Co. Ltd., 2002. (ISBN 978-1-894384-46-9).
  • Crawford, Jerry L. Messerschmitt Bf 110 Zerstörer in action. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications, 1977. (ISBN 0-89747-029-X).
  • Donald, David, ed. "Curtiss Model 81/87 (P-40 Warhawk)"Encyclopedia of World Aircraft. Etobicoke, Ontario, Canada: Prospero, 1997. (ISBN 1-85605-375-X).
  • Drabkin, Artem. The Red Air Force at War: Barbarossa and the Retreat to Moscow – Recollections of Fighter Pilots on the Eastern Front. Barnsley, South Yorkshire, UK: Pen & Sword Military, 2007. (ISBN 1-84415-563-3).
  • Ford, Daniel. Flying Tigers: Claire Chennault and His American Volunteers, 1941–1942. Washington, D.C.: HarperCollins|Smithsonian Books, 2007. (ISBN 0-06-124655-7).
  • Ethell, Jeffrey L. and Joe Christy. P-40 Hawks at War. Shepperton, UK: Ian Allan Ltd., 1979. (ISBN 0-7110-0983-X).
  • Ford, Daniel. 100 Hawks for China: The Story of the Shark-Nosed P-40 That Made the Flying Tigers Famous. Warbird Books, 2014
  • Glancey, Jonathan. Spitfire: The Illustrated Biography. London: Atlantic Books, 2006. (ISBN 978-1-84354-528-6).
  • Gordon, Yefim. Soviet Air Power in World War 2. Hinckley, Leicestershire, UK: Midland Ian Allan Publishing, 2008. (ISBN 978-1-85780-304-4).
  • Green, William. War Planes of the Second World War, Volume Four: Fighters. London: MacDonald & Co. (Publishers) Ltd., 1961 (Sixth impression 1969). (ISBN 0-356-01448-7).
  • Green, William and Gordon Swanborough. WW2 Aircraft Fact Files: US Army Air Force Fighters, Part 1. London: Macdonald and Jane's Publishers Ltd., 1977. (ISBN 0-356-08218-0).
  • Gunston, Bill. Gli aerei della 2a Guerra Mondiale. Milan: Alberto Peruzzo Editore, 1984.
  • Gunston, Bill, ed. The Illustrated History of Fighters. New York, New York: Exeter Books Division of Simon & Schuster, 1981. (ISBN 0-89673-103-0).
  • Hardesty, Von. Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power 1941–1945. Washington, D.C.: Smithsonian Institution, 1982. (ISBN 0-87474-510-1).
  • Higham, Robin. Flying American Combat Aircraft of WW II. Manhattan, Kansas: Sunflower University Press, 2004. (ISBN 0-8117-3124-3).
  • Horn, Alex. Wings Over the Pacific: The RNZAF in the Pacific Air War. Auckland, NZ: Random House New Zealand, 1992. (ISBN 1-86941-152-8)
  • Johnsen, F.A. P-40 Warhawk (Warbird History). St. Paul, Minnesota: Motorbooks International, 1999. (ISBN 0-7603-0253-7)
  • King, John. The Whole Nine Yards: The Story of an Anzac P-40. Auckland, NZ: Reed Books, 2002. (ISBN 0-7900-0835-1). (A P-40 with No. 75 Squadron RAAF)
  • Kinzey, Bert. Attack on Pearl Harbor: Japan Awakens a Sleeping Giant. Blacksburg, Virginia: Military Aviation Archives, 2010. (ISBN 978-0-9844665-0-4).
  • L, Klemen (2000). «Forgotten Campaign: The Dutch East Indies Campaign 1941–1942». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2021. 
  • Kulikov, Victor (May 2000). «Le Curtiss P-40 sur le Front de l'Est» (στα γαλλικά). Avions: Toute l'Aéronautique et son histoire (86): 2–16. ISSN 1243-8650. 
  • Lavigne, J. P. A. Michel and James F. Edwards. Kittyhawk Pilot. Battleford, Saskatchewan, Canada: Turner-Warwick, 1983. (ISBN 0-919899-10-2).
  • Lawrence, Joseph (1945). The Observer's Book Of Airplanes. London and New York: Frederick Warne & Co. 
  • Ledet, Michel (April 2002). «Des avions alliés aux couleurs japonais» (στα γαλλικά). Avions: Toute l'Aéronautique et son histoire (109): 17–21. ISSN 1243-8650. 
  • Ledet, Michel (May 2002). «Des avions alliés aux couleurs japonais» (στα γαλλικά). Avions: Toute l'Aéronautique et son histoire (110): 16–23. ISSN 1243-8650. 
  • Matricardi, Paolo. Aerei Militari: Caccia e Ricognitori – Volume 1 (in Italian). Milan: Electa Mondadori, 2006.
  • McDowell, Earnest R. Famous Aircraft: The P-40 Kittyhawk. New York: ARCO Publishing Company, 1968.
  • Mellinger, George. Soviet Lend-Lease Fighter Aces of World War 2 (Aircraft of the Aces No. 74). Oxford, UK: Osprey Publishing, 2006. (ISBN 1-84603-041-2).
  • Merriam, Ray. U. S. Warplanes of World War II. Bennington, Virginia: Merriam Press, 2000. (ISBN 1-57638-167-6).
  • Molesworth, Carl. P-40 Warhawk Aces of the MTO (Aircraft of the Aces No. 43). London: Osprey Publishing, 2002. (ISBN 1-84176-288-1).
  • Molesworth, Carl. P-40 Warhawk Aces of the Pacific (Aircraft of the Aces). London: Osprey Publishing, 2003. (ISBN 1-84176-536-8).
  • Molesworth, Carl. P-40 Warhawk Aces of the CBI (Aircraft of the Aces No. 35). Oxford, UK: Osprey Publishing, 2000. (ISBN 1-84176-079-X).
  • Molesworth, Carl. P-40 Warhawk vs Ki-43 Oscar: China 1944–45. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2008. (ISBN 1-84603-295-4).
  • Molesworth, Carl. P-40 Soviet Lend-Lease Fighter Aces of World War 2 (Aircraft of the Aces No. 74). Oxford, UL: Osprey Publishing, 2006. (ISBN 1-84603-041-2).
  • Müller, Rolf-Dieter. Der Bombenkrieg 1939–1945 (in German). Berlin: Links Verlag, 2004. (ISBN 3-86153-317-0).
  • Murphy, Justin D. and Matthew A. McNiece. Military aircraft, 1919–1945: An Illustrated History of their Impact. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2009. (ISBN 978-1-85109-498-1).
  • Neulen, Hans Werner. In the Skies of Europe: Air Forces Allied to the Luftwaffe, 1939–1945 Ramsbury, Marlborough, UK: The Crowood Press, 2005. (ISBN 1-86126-799-1).
  • Pentland, Geoffrey. The P-40 Kittyhawk in Service. Melbourne, Victoria, Australia: Kookaburra Technical Publications Pty. Ltd., 1974. (ISBN 0-85880-012-8).
  • Snedden, Robert. World War II Combat Aircraft. Bristol, UK: Factfinders Parragon, 1997. (ISBN 0-7525-1684-1).
  • Rudge, Chris. Air-To-Air: The Story Behind the Air-to-Air Combat Claims of the RNZAF. Lyttelton, Canterbury, New Zealand: Adventure Air, 2003 (ISBN 0-473-09724-9).
  • Scott, Robert L. Damned to Glory. New York: Scribner's, 1944. No ISBN.
  • Scutts, Jerry. Bf 109 Aces of North Africa and the Mediterranean. London: Osprey Publishing, 1994. (ISBN 1-85532-448-2).
  • Shamburger, Page and Joe Christy. The Curtiss Hawk Fighters. New York: Sports Car Press Ltd., 1971. (ISBN 0-87112-041-0).
  • Shores, Christopher (1977). «The Annals of the Kittyhawks». Air Enthusiast (3): 70–79. ISSN 0143-5450. 
  • Shores, Christopher and Hans Ring. Fighters over the Desert. London: Neville Spearman Limited, 1969. (ISBN 0-668-02070-9).
  • Shores, Christopher and Clive Williams. Aces High: A Further Tribute to the Most Notable Fighter Pilots of the British and Commonwealth Air Forces in WWII, v. 2. London: Grub Street, 1994. (ISBN 1-898697-00-0).
  • Thomas, Andrew. Tomahawk and Kittyhawk Aces of the RAF and Commonwealth. London: Osprey Books, 2002. (ISBN 1-84176-083-8).
  • United States Air Force Museum Guidebook. Wright-Patterson AFB, Ohio: Air Force Museum Foundation, 1975.
  • Vader, John. Pacific Hawk. London: MacDonald & Co, 1970.
  • Weal, John. Jagdgeschwader 27 'Afrika' . Oxford, UK: Osprey, 2003. (ISBN 1-84176-538-4).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Curtiss_P-40_Warhawk&oldid=10858454"