Μετάβαση στο περιεχόμενο

Grumman F6F Hellcat

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Grumman F6F Hellcat
To F6F Hellcat
Τύποςμαχητικό των αεροπλανοφόρων
ΚατασκευαστήςGrumman
Χώρα προέλευσηςΗΠΑ
Παρθενική πτήση26 Ιουνίου 1942
Πρώτη παρουσίαση1943
Αποσύρθηκε1960 (Πολεμικό Ναυτικό της Ουρουγουάης)[1]
Κύριος χειριστήςΠολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ
Σώμα των Πεζοναυτών των ΗΠΑ
Βασιλικό Ναυτικό
Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό
Παραγωγή1942-1945
Μονάδες που παρήχθησαν12.200

Το Grumman F6F Hellcat ήταν μονοκινητήριο μαχητικό αεροσκάφος το οποίο αναπτύχθηκε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να επιχειρεί από τα αεροπλανοφόρα του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Αντικατέστησε τα μαχητικά F4F Wildcat, τα οποία επίσης ήταν προϊόντα της Grumman. Ανταγωνιστικό του Hellcat για τον ρόλο του βασικού μαχητικού των αεροπλανοφόρων ήταν το Vought F4U Corsair, όμως τελικά προτιμήθηκε το πρώτο, διότι το Corsair αντιμετώπιζε προβλήματα στις προσνηώσεις.

Το Hellcat εξελίχθηκε στο σημαντικότερο Αμερικανικό μαχητικό αυτής της κλάσης στο δεύτερο μισό του πολέμου. Παρόλο που ομοίαζε με το προγενέστερο F4F επρόκειτο για ένα εντελώς νέο σχέδιο,[2] που αποδείχθηκε πολύ στιβαρό και αντιμετώπισε με μεγάλη επιτυχία τα περίφημα ιαπωνικά μαχητικά Mitsubishi A6M Zero, που είχαν κυριαρχήσει στο Θέατρο επιχειρήσεων Ειρηνικού τα πρώτα χρόνια της σύρραξης.

Κατασκευάστηκαν 12.200 F6F συνολικά.[3][4] Εκτός από το Ναυτικό, παρέλαβαν τέτοια αεροσκάφη το Σώμα των Πεζοναυτών των ΗΠΑ και η Fleet Air Arm, η αεροπορική δύναμη του Βασιλικού Ναυτικού.[5] Μεταπολεμικά τα Hellcat αποσύρθηκαν από τις μονάδες πρώτης γραμμής, αλλά αρκετά παρέμειναν σε υπηρεσία ως νυκτερινά μαχητικά.

Σχεδιασμός και ανάπτυξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πρωτότυπο XF6F-1 πριν από την παρθενική του πτήση

Η Grumman ξεκίνησε τις εργασίες ανάπτυξης του αεροσκάφους που θα αντικαθιστούσε το F4F Wildcat το 1938. Υπεγράφη συμβόλαιο για την κατασκευή του πρωτοτύπου XF6F-1 στις 30 Ιουνίου 1941. Το νέο μαχητικό προορίζονταν αρχικά να αξιοποιήσει τον αστεροειδή κινητήρα Wright R-2600 Twin Cyclone των 1.700 hp ο οποίος θα έστρεφε τρίφυλλη έλικα.[6] Εν αντιθέσει με το Wildcat που είχε σύστημα προσγείωσης με μικρό μετατρόχιο, το F6F είχε υδραυλικό σύστημα με μεγάλο μετατρόχιο,[7] κάτι που διευκόλυνε στην αποπροσνήωση. Οι πτέρυγες ήταν τοποθετημένες χαμηλότερα σε σχέση με το F4F και ήταν δυνατή η αναδίπλωσή τους ώστε να εξοικονομείται χώρος.[8]

Τους πρώτους μήνες του 1942 ο Ρόυ Γράμαν (Roy Grumman) μαζί με τους αρχισχεδιαστές Jake Swirbul και Bill Schwendler, συνεργάστηκαν στενά με το Γραφείο Αεροναυτικής (Bureau of Aeronautics, BuAer) του Ναυτικού[9] προκειμένου να εξασφαλισθεί πως το νέο μαχητικό θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το ιαπωνικό A6M Zero.[10][Note 1] Στόχος ήταν με το F6F οι ΗΠΑ να κερδίσουν την αεροπορική υπεροχή στον Ειρηνικό.[12]

Στις 22 Απριλίου 1942 ο πλωτάρχης Butch O'Hare επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις και ανέλυσε στους μηχανικούς της εταιρείας τις επιδόσεις και τα πτητικά χαρακτηριστικά του F4F Wildcat συγκριτικά με το Mitsubishi A6M Zero. Ο πλωτάρχης Jackson του BuAer[Note 2] ζήτησε το κόκπιτ του F6F να τοποθετηθεί ψηλότερα στην άτρακτο.[14] Επιπλέον το ρύγχος τροποποιήθηκε ώστε να έχει καλύτερη ορατότητα ο πιλότος.[15]

Βάσει της επιχειρησιακής εμπειρίας από τον πόλεμο ενάντια στους Ιάπωνες, το BuAer ζήτησε στις 26 Απριλίου 1942 τη χρήση του ισχυρότερου αστεροειδή κινητήρα Pratt & Whitney R-2800 Double Wasp στο δεύτερο αεροσκάφος δοκιμών.[16] Το αρχικό πρωτότυπο (XF6F-1) πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 22 Ιουνίου 1942. Οι επιδόσεις του τρίτου πρωτοτύπου (XF6F-3), με το νέο κινητήρα ήταν κατά 25% ανώτερες σε σχέση με το XF6F-1. Το πρώτο F6F-3 παραγωγής, με κινητήρα R-2800-10, πέταξε για πρώτη φορά στις 3 Οκτωβρίου 1942.[17] Η πρώτη μονάδα που παρέλαβε τον τύπο και κρίθηκε επιχειρησιακή ήταν η VF-9 επί του αεροπλανοφόρου USS Essex τον Φεβρουάριο του 1943.[17] [Note 3]

Περεταίρω εξέλιξη του τύπου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώιμο F6F-3
F6F-5 με ρουκέτες HVAR.

Το F6F ήταν ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό αεροσκάφος. Στο κόκπιτ είχε προστεθεί θωράκιση ολικού βάρους 96 kg για προστασία του πιλότου. Στην άτρακτο ήταν τοποθετημένη μία αυτοφρασσόμενη δεξαμενή των 946 l.[17] Πρώτη έκδοση παραγωγής ήταν το F6F-3, το οποίο ήταν συνήθως οπλισμένο με έξι πολυβόλα Browning M2 των 12,7 mm. Μπορούσε επίσης να μεταφέρει μια απορριπτόμενη δεξαμενή καυσίμου καθώς και ρουκέτες.[18][19] ή βόμβες (άνω των 900 kg).

Με βάση το F6F-3 αναπτύχθηκαν δύο εκδόσεις νυχτερινής δίωξης, εφοδιασμένες με ραντάρ. Επρόκειτο για τα δεκαοκτώ F6F-3E[20] και τα 200 που ακολούθησαν αργότερα.[21] Η συνολική παραγωγή των F6F-3 ανήλθε στις 4.402 μονάδες μέχρι τον Απρίλιο του 1944.[15]

Επόμενο αεροσκάφος παραγωγής ήταν το F6F-5 στο οποίο ενσωματώθηκαν διάφορες τροποποιήσεις και βελτιώσεις, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρότερου κινητήρα R-2800-10W.[7][15] Το F6F-5N ήταν το εξειδικευμένο νυχτερινό μαχητικό που αναπτύχθηκε με βάση αυτό. Μερικά F6F-5 μετατράπηκαν επίσης σε αναγνωριστικά (F6F-5P).[22] Σε αντίθεση με τα F6F-3, που ήταν οπλισμένα μόνο με πολυβόλα, τα μαχητικά της νέας έκδοσης μπορούσαν να μεταφέρουν ένα μείγμα δύο πυροβόλων των 20 mm και τεσσάρων πολυβόλων των 12,7 mm,[23] όμως η διάταξη αυτή χρησιμοποιήθηκε μόνο στα νυχτερινά F6F-5N.[23] Συνολικά κατασκευάστηκαν 7.870, περισσότερα από κάθε άλλη παραλλαγή του Hellcat.[15]

Το XF6F-4 διέθετε κινητήρα R-2800-27 και τέσσερα πυροβόλα των 20 mm. Πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση στις 3 Οκτωβρίου 1942 αλλά δεν εντάχθηκε σε παραγωγή. Το XF6F-2 ήταν παραλλαγή του F6F-3 με τον κινητήρα Wright R-2600-15 και υπερσυμπιεστή Birman.[24] Αργότερα δοκιμάστηκε με τον Pratt & Whitney R-2800-21 και ίδιο υπερσυμπιεστή.[24] Το όλο εγχείρημα δεν προχώρησε και το μοναδικό πρωτότυπο μετατράπηκε ξανά σε συνηθισμένο F6F-3 παραγωγής.[25]

Δύο F6F-5 δοκιμάστηκαν με τον Pratt and Whitney R-2800-18W και υπερσυμπιεστή δύο σταδίων. Ονομάστηκαν XF6F-6 και ο κινητήρας τους απέδιδε ως 2.100 hp.[26] Ήταν τα ταχύτερα Hellcat, φτάνοντας τα 671 km/h, όμως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε πριν ενταχθούν σε παραγωγή.[7][27]

Επιχειρησιακή ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
F6F επί του αεροπλανοφόρου USS Saratoga.
Hellcat F.I του Βασιλικού Ναυτικού.
F6F-5 του ακροβατικού σμήνους Blue Angels.
Γαλλικό Hellcat προσνηώνεται στο αεροπλανοφόρο Arromanches.

Πολεμικό Ναυτικό και Πεζοναύτες των ΗΠΑ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ναυτικό προτίμησε το Hellcat αντί για το Vought F4U Corsair, παρόλο που το δεύτερο είχε ανώτερη μέγιστη ταχύτητα. Ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της πρότασης της Grumman ήταν πως υπερείχε στις προσνηώσεις, κρίσιμο σημείο για το Ναυτικό. Τα Corsair είχαν τελικά λαμπρή επιχειρησιακή πορεία με τους Πεζοναύτες, επιχειρώντας όμως από βάσεις στην ξηρά. Τα F6F παρέμειναν τα βασικά μαχητικά των αεροπλανοφόρων των ΗΠΑ, μέχρι και τα τέλη του 1944 που τα F4U κρίθηκε πως θα μπορούσαν να αποπροσνηώνονται με ασφάλεια.[28] Εκτός από τα εξαιρετικά πτητικά του χαρακτηριστικά, το Hellcat ήταν εύκολο να συντηρηθεί και είχε στιβαρή δομή, κάτι πολύ σημαντικό για την απαιτητική χρήση στα αεροπλανοφόρα.[29]

Τα Hellcat συμμετείχαν για πρώτη φορά σε μάχη ενάντια στους Ιάπωνες την 1η Σεπτεμβρίου 1943, όταν μαχητικά από το USS Independence κατέρριψαν μία ιπτάμενη άκατο Kawanishi H8K.[30] Στις 23 και τις 24 Νοεμβρίου πολέμησαν την ιαπωνική αεροπορία πάνω από την Ταράουα, όπου οι Αμερικανοί πιλότοι κατάφεραν να καταρρίψουν 30 ιαπωνικά Zero με απώλεια ενός μονάχα F6F.[30] Στις 11 Νοεμβρίου 1943 τα Hellcat και τα Corsair αντιμετώπισαν τους Ιάπωνες σε σκληρές αερομαχίες πάνω από τη Ραμπαούλ και διεκδίκησαν την κατάρριψη σχεδόν 50 εχθρικών αεροσκαφών.[30]

Όταν έγιναν συγκριτικές δοκιμές ανάμεσα σε Hellcat και ένα αιχμαλωτισμένο Zero, κατέστη σαφές πως το Αμερικανικό μαχητικό ήταν ταχύτερο σε όλα τα ύψη. Επίσης είχε οριακά ανώτερο ρυθμό ανόδου σε ύψη άνω των 14.000 ft και έκανε roll πιο γρήγορα σε ταχύτητες άνω των 235 mph. Από την άλλη το ιαπωνικό αεροσκάφος ήταν πολύ πιο ευέλικτο σε χαμηλές ταχύτητες και είχε ελαφρώς καλύτερο ρυθμό ανόδου κάτω από τα 14.000 ft.

Τα Hellcat αποτελούσαν τον κορμό της δύναμης μαχητικών του Ναυτικού στη Μάχη της θάλασσας των Φιλιππίνων. Σε αυτή τη σύγκρουση οι ιαπωνικές δυνάμεις υπέστησαν πανωλεθρία. Μάλιστα οι Αμερικανοί πιλότοι αποκάλεσαν τις επιχειρήσεις εκεί "the Great Marianas Turkey Shoot". Η συμβολή του μαχητικού της Grumman στη νίκη των Συμμάχων στον Ειρηνικό είναι ανεκτίμητη: σε αυτό τον τύπο οφείλεται το 75% των εχθρικών αεροσκαφών που κατέρριψε το Ναυτικό στο συγκεκριμένο θέατρο επιχειρήσεων.[31]

Η αεροπορία του Βασιλικού Ναυτικού (Fleet Air Arm) παρέλαβε 1.263 F6F στα πλαίσια του προγράμματος Lend-Lease. Σε βρετανική υπηρεσία ονομάζονταν αρχικά Gannet Mark I, ενώ από τις αρχές του 1943 μετονομάστηκαν σε Hellcat. Χρησιμοποιήθηκαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στα ανοικτά της Νορβηγίας, τη Μεσόγειο και την Άπω Ανατολή. Αρκετά μετατράπηκαν σε αναγνωριστικά, αντίστοιχα των Αμερικανικών F6F-5P.[32] Στην Ευρώπη τα μαχητικά της αεροπορίας του στόλου αντιμετώπισαν αντίπαλα αεροσκάφη που επιχειρούσαν από βάσεις στην ξηρά.[33][34] Οι αερομαχίες στις οποίες συμμετείχαν ήταν πολύ λιγότερες συγκριτικά με ό,τι συνέβαινε στον Ειρηνικό. Τα βρετανικά Hellcat κατέστρεψαν 52 εχθρικά αεροσκάφη την περίοδο Μαϊου 1944-Ιουνίου 1945. Η πιο επιτυχημένη μονάδα ήταν το Νο. 1844 Σμήνος της Ναυτικής Αεροπορίας, επί του αεροπλανοφόρου HMS Indomitable του Βρετανικού Στόλου του Ειρηνικού με 32,5 καταρρίψεις.[35]

Όπως συνέβη και με άλλους τύπους ξένης προέλευσης, μεταπολεμικά τα F6F αποσύρθηκαν και αντικαταστάθηκαν άμεσα από αεροσκάφη βρετανικής κατασκευής.[36][36]

Μεταπολεμική χρήση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταπολεμικά τα Hellcat αντικαταστάθηκαν από τα F8F Bearcat, τα οποία ήταν μικρότερα σε διαστάσεις, είχαν ισχυρότερο κινητήρα και ήταν πιο ευέλικτα.[37] Τα F6F χρησιμοποιήθηκαν σε δευτερεύοντες ρόλους, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης. Στα τέλη του 1952 η Μονάδα Κατευθυνομένων Βλημάτων 90 χρησιμοποίησε τηλεκατευθυνόμενα F6F-5K τα οποία μετέφεραν βόμβες των 2000 lb για να πλήξουν γέφυρες στην Κορέα. Απονηώνονταν από το αεροπλανοφόρο USS Boxer και κατευθύνονταν προς τον στόχο τους από ένα συνοδό AD Skyraider.[38] Τα F6F-5 τα πρώτα αεροσκάφη του ακροβατικού σμήνους του Ναυτικού, των περίφημων Blue Angels.[39]

Η αεροπορία του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού (Aéronavale) παρέλαβε F6F-5 τα οποία χρησιμοποίησε στον Πόλεμο της Ινδοκίνας. Τέτοια αεροσκάφη παρέλαβε επίσης το Πολεμικό Ναυτικό της Ουρουγουάης, το οποίο και τα διατήρησε στην ενεργό υπηρεσία μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960[40]

XF6F-2 με κινητήρα R-2800-21 και υπερσυμπιεστή Birman.
Νυχτερινό μαχητικό F6F-5N με ραντάρ AN/APS-6 και δύο πυροβόλα των 20 mm.
XF6F-1
Αρχικό πρωτότυπο με αστεροειδή κινητήρα Wright R-2600-10 Cyclone των 1.600 hp.
XF6F-2
Ονομασία του αρχικού πρωτοτύπου, όταν τοποθετήθηκε σε αυτό ο υπερτροφοδοτούμενος κινητήρας Wright R-2600-16 Cyclone. Αργότερα αντικαταστάθηκε από τον ισχυρότερο R-2800-21.
XF6F-3
Το δεύτερο πρωτότυπο, με αστεροειδή κινητήρα Pratt & Whitney R-2800-10 Double Wasp που διέθετε υπερσυμπιεστή δύο σταδίων και είχε μέγιστη ισχύ 2.000 hp.
XF6F-4
Ένα F6F-3 παραγωγής με κινητήρα Pratt & Whitney R-2800-27 Double Wasp των 2.100 hp.
XF6F-6
Δύο F6F-5 με κινητήρα Pratt & Whitney R-2800-18W των 2.100 hp και τετράφυλλες έλικες.
F6F-3 (σε βρετανική υπηρεσία ονομάζονταν Gannet Mk. I και αργότερα Hellcat Mk. I)
Μονοθέσιο μαχητικό/μαχητικό-βομβαρδιστικό με κινητήρα Pratt & Whitney R-2800-10 Double Wasp των 2.000 hp.
F6F-3E
Νυχτερινό μαχητικό με ραντάρ AN/APS-4.
F6F-3N
Νυχτερινό μαχητικό με ραντάρ AN/APS-6.
F6F-5 Hellcat (σε βρετανική υπηρεσία ονομάζονταν Hellcat Mk. II)
Improved version, with a redesigned engine cowling, a new windscreen structure with an integral bulletproof windscreen, new ailerons and strengthened tail surfaces; powered by a 2,200 hp (1,640 kW) Pratt & Whitney R-2800-10W (-W denotes Water Injection) radial piston engine.
F6F-5K Hellcat
F6F-5 και F6F-5N που μετατράπηκαν σε τηλεχειριζόμενους ιπτάμενους στόχους.
F6F-5N Hellcat (σε βρετανική υπηρεσία ονομάζονταν Hellcat N.F. Mk II)
Νυχτερινά μαχητικά με ραντάρ AN/APS-6 radar.
F6F-5P Hellcat
Μικρός αριθμός μαχητικών F6F-5 που μετατράπηκαν σε αναγνωριστικά, με φωτογραφικές μηχανές και τον σχετικό εξοπλισμό αναρτημένα στο πίσω μέρος της ατράκτου.
Hellcat FR Mk II
Ονομασία των αναγνωριστικών Hellcat σε βρετανική υπηρεσία.
FV-1
Η ονομασία που θα είχαν τα Hellcats που θα κατασκεύαζε η Canadian Vickers.[41] Το εγχείρημα ακυρώθηκε χωρίς να ολοκληρωθούν αεροσκάφη.[41]
Γαλλία
Ηνωμένο Βασίλειο
ΗΠΑ
Ουρουγουάη

Προφίλ αεροσκαφών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διασωζόμενα αεροσκάφη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διασώζεται μεγάλος αριθμός αριθμός Grumman F6F. Πολλά από αυτά ανήκουν σε συλλογές και μουσεία, ενώ αρκετά είναι πλήρως λειτουργικά.[42]

Πλήρως λειτουργικά
F6F-5
  • 80141 – The Fighter Collection στο Duxford.[43]
Εκθέματα σε συλλογές και μουσεία
F6F-5
  • 79779 – Fleet Air Arm Museum, RNAS Yeovilton.[44]

Ηνωμένες Πολιτείες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πλήρως λειτουργικά
F6F-3
F6F-5
Εκθέματα σε συλλογές και μουσεία
F6F-3
F6F-5
Σε φάση αποκατάστασης
F6F-3
  • 40467 – Yanks Air Museum - Chino, Καλιφόρνια.[67]
F6F-5

Τεχνικά χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
F6F-5
Ρόλος μαχητικό των αεροπλανοφόρων
Πλήρωμα 1
Διαστάσεις
Μήκος 10,24 m
Εκπέτασμα 13,06 m
Ύψος 3,99 m
Επιφάνεια πτέρυγας 31 m²
Βάρος
Κενό 4.190 kg
Μέγιστο απογείωσης 6.990 kg
Σύστημα πρόωσης
Κινητήρας 1 × Pratt & Whitney R-2800-10W "Double Wasp" των 2.200 hp
Επιδόσεις & οπλισμός
Μέγιστη ταχύτητα 621 km/h
Μέγιστο ύψος πτήσης 11.370 m
Ακτίνα δράσης 1.520 km
Οπλισμός έξι πολυβόλα M2 Browning των 12,7 mm ή

δύο πυροβόλα των 20 mm και τέσσερα πολυβόλα των 12,7 mm,
έξι ρουκέτες των 127 mm ή δύο των 298 mm
μέχρι 1.814 kg βομβών ή μια τορπίλη

Πηγές: Quest for Performance,[72] Jane’s Fighting Aircraft of World War II,[73] Standard Aircraft Characteristics[74]

Αεροσκάφη που σχετίζονται με την ανάπτυξη του F6F

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόμοια αεροσκάφη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. On the previous day, while receiving the Medal of Honor from President Franklin D. Roosevelt, O'Hare was asked by the President what was needed in a new naval fighter; O'Hare's response was "something that would go upstairs faster."[11]
  2. Jackson emphasized to Grumman, "you can't hit 'em if you can't see 'em"[13]
  3. Late production F6F-3s were powered by the same water-injected R-2800 used by the F6F-5.
  1. "Uruguayan Navy." aeroflight. Retrieved: 27 May 2012.
  2. Thruelsen 1976, p. 135.
  3. Kinzey 1996, p. 4.
  4. Winchester 2004, p. 110.
  5. Tillman 1996, p. 81.
  6. Kinzey 1996, p. 16.
  7. 7,0 7,1 7,2 Taylor 1969, p. 503.
  8. Kinzey 1987, p. 14.
  9. Thruelsen 1976, p. 166.
  10. Ewing 2004, p. 86.
  11. Ewing and Lundstrom 2004, pp. 155–156.
  12. Ewing 2004, p. 182.
  13. Tillman 1979, p. 6.
  14. Francillon 1989, p. 200.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 Kinzey 1996, p. 6.
  16. Ewing and Lundstrom 2004, pp. 155, 156.
  17. 17,0 17,1 17,2 Kinzey 1987, p. 6.
  18. Sullivan 1979, pp. 24, 30, 33.
  19. Parsch, Andreas. "5 inch FFAR/HVAR." designation-systems.net, 2010. Retrieved: 28 October 2012
  20. Kinzey 1996, pp. 30–31.
  21. Kinzey 1996, pp. 28–29.
  22. Green 1975, pp. 93–94.
  23. 23,0 23,1 Kinzey 1987, p. 27.
  24. 24,0 24,1 White 2001, pp. 260, 508.
  25. Kinzey 1996, pp. 17–18.
  26. Kinzey 1996, pp. 50–51.
  27. Sullivan 1979, p. 46.
  28. Styling 1995, p. 67.
  29. Tillman 1996, p. 6.
  30. 30,0 30,1 30,2 Dean 1997, p. 559.
  31. Tillman 1979, p. 9.
  32. Green 1975, p. 93.
  33. Thruelsen 1976, p. 181.
  34. Tillman 1996, p. 96.
  35. Tillman 1996, p. 78.
  36. 36,0 36,1 Thetford 1994, p. 217.
  37. O'Leary 1980, pp. 147–148.
  38. Jackson 1998, p. 126.
  39. "Historical aircraft of the Blue Angels." Αρχειοθετήθηκε 2012-04-19 στο Wayback Machine. Blue Angels. Retrieved" 31 March 2015.
  40. Donald, 1995, p. 145.
  41. 41,0 41,1 Norton 2008, p. 38.
  42. Krist 2006, pp. 91–92.
  43. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 80141." Αρχειοθετήθηκε 2012-04-19 στο Wayback Machine. The Fighter Collection. Retrieved: 11 April 2012.
  44. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 79779." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine. Fleet Air Arm Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  45. "FAA Registry: N30FG" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-21 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 16 May 2011.
  46. "FAA Registry: N1078Z" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-20 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration. Retrieved: 16 May 2011.
  47. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 70222." Αρχειοθετήθηκε 2014-05-14 στο Wayback Machine. CAF Southern California Wing. Retrieved 23 February 2014.
  48. "FAA Registry: N9265A" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-21 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 16 May 2011.
  49. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 78645." Αρχειοθετήθηκε 2014-11-29 στο Wayback Machine. Yanks Air Museum. Retrieved: 23 February 2014.
  50. "FAA Registry: N79863" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-20 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 16 May 2011.
  51. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 79863." Αρχειοθετήθηκε 2013-12-28 στο Wayback Machine. Flying Heritage Collection. Retrieved: 23 February 2014.
  52. "FAA Registry: N4998V" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-21 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 16 May 2011.
  53. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 94204." Αρχειοθετήθηκε 2014-11-05 στο Wayback Machine. Lone Star Flight Museum. Retrieved: 23 February 2014.
  54. "FAA Registry: N4964W" Αρχειοθετήθηκε 2012-06-21 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 2 June 2011.
  55. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 94473." Αρχειοθετήθηκε 2012-03-17 στο Wayback Machine. Palm Springs Air Museum. Retrieved: 23 February 2014.
  56. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 25910." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-09 στο Wayback Machine. National Naval Aviation Museum. Retrieved: 11 March 2014.
  57. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 41834." Αρχειοθετήθηκε 2012-03-12 στο Wayback Machine. National Air & Space Museum. Retrieved: 13 December 2010.
  58. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 42874." Αρχειοθετήθηκε 2012-04-15 στο Wayback Machine. San Diego Aerospace Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  59. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 66237." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-05 στο Wayback Machine. National Naval Aviation Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  60. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 70185." Αρχειοθετήθηκε 2016-10-26 στο Wayback Machine. Quonset Air Museum. Retrieved: 03 September 2013.
  61. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 77722." aerialvisuals.ca. Retrieved: 25 February 2015.
  62. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 79192." New England Air Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  63. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 79593."[νεκρός σύνδεσμος] Patriots Point Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  64. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 79683." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-08 στο Wayback Machine. AirZoo. Retrieved: 04 September 2013.
  65. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 94203." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-05 στο Wayback Machine. National Naval Aviation Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  66. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 94263." Αρχειοθετήθηκε 2014-07-03 στο Wayback Machine. Cradle of Aviation Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  67. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 40467." Αρχειοθετήθηκε 2014-07-14 στο Wayback Machine. Yanks Air Museum. Retrieved: 11 April 2012.
  68. "FAA Registry: N41476" Αρχειοθετήθηκε 2014-11-29 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration. Retrieved: 21 July 2014.
  69. "Grumman F6F Hellcat/Bu. 41476." Αρχειοθετήθηκε 2015-09-23 στο Wayback Machine. Collings Foundation. Retrieved: 25 February 2015.
  70. "FAA Registry: N7537U." Αρχειοθετήθηκε 2012-06-21 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration. Retrieved: 16 May 2011.
  71. "FAA Registry: N7861C" Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine. Federal Aviation Administration Retrieved: 26 August 2014.
  72. Loftin, L.K. Jr. "Quest for Performance: The Evolution of Modern Aircraft." Αρχειοθετήθηκε 2018-05-29 στο Wayback Machine. NASA SP-468. Retrieved: 22 April 2006.
  73. Bridgman 1946, pp. 233–234.
  74. Standard Aircraft Characteristics: F6F-5 Hellcat. NAVAER 1335A.
  • Anderton, David A. Hellcat. London: Jane's Publishing Company Ltd., 1981. ISBN 0-7106-0036-4.
  • Barber, S.B. Naval Aviation Combat Statistics: World War II, OPNAV-P-23V No. A129. Washington, D.C.: Air Branch, Office of Naval Intelligence, 1946.
  • Bridgman, Leonard, ed. “The Grumman Hellcat.” Jane’s Fighting Aircraft of World War II. London: Studio, 1946. ISBN 1-85170-493-0.
  • Brown, Eric, CBE, DCS, AFC, RN., William Green and Gordon Swanborough. "Grumman Hellcat". Wings of the Navy, Flying Allied Carrier Aircraft of World War Two. London: Jane's Publishing Company, 1980, pp. 167–176. ISBN 0-7106-0002-X.
  • Dann, Lcdr. Richard S., USNR. F6F Hellcat Walk Around. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1996. ISBN 0-89747-362-0.
  • Dean, Francis H. America's Hundred Thousand. Atglen, Pennsylvania: Schiffer Publishing Ltd., 1997. ISBN 0-7643-0072-5.
  • Donald, David, ed. American Warplanes of World War II. London: Aerospace Publishing, 1995. ISBN 1-874023-72-7.
  • Drendel, Lou. "Grumman F6F Hellcat". U.S. Navy Carrier Fighters of World War II. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1987, pp. 45–68. ISBN 0-89747-194-6.
  • Ewing, Steve. Reaper Leader: The Life of Jimmy Flatley. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2002. ISBN l-55750-205-6.
  • Ewing, Steve. Thach Weave: The Life of Jimmie Thach. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 2004.ISBN 1-59114-248-2.
  • Ewing, Steve and John B. Lundstrom. Fateful Rendezvous: The Life of Butch O'Hare. Annapolis, Maryland: Bluejacket Books, (Naval Institute Press), 2004. ISBN 1-59114-249-0.
  • Faltum, Andrew. The Essex Aircraft Carriers. Baltimore, Maryland: The Nautical & Aviation Publishing Company of America, 1996. ISBN 1-877853-26-7.
  • Ferguson, Robert G. "One Thousand Planes a Day: Ford, Grumman, General Motors and the Arsenal of Democracy."History and Technology, Volume 21, Issue 2, 2005.
  • Francillon, Réne J. Grumman Aircraft Since 1929. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-246-X.
  • Graff, Cory. F6F Hellcat at War (The At War Series). Minneapolis, Minneapolis: Zenith Press, 2009. ISBN 978-0-7603-3306-8.
  • Green, William. Famous Fighters of the Second World War. Garden City, New York: Doubleday & Company, 1975.ISBN 0-385-12395-7.
  • Green, William and Gordon Swanborough. "Grumman F6F Hellcat". WW2 Fact Files: US Navy and Marine Corps Fighters. London: Macdonald and Jane's Publishers Ltd., 1976, pp. 47–56. ISBN 0-356-08222-9.
  • Gunston, Bill. Grumman: Sixty Years of Excellence. London: Orion Books, 1988. ISBN 1-55750-991-3.
  • Hill, Richard M. Grumman F6F-3/5 Hellcat in USN-USMC-FAA-Aeronavale & Uruguayan Service. Reading, Berkshire, UK: Osprey Publications Ltd., 1971. ISBN 0-85045-023-3.
  • Jackson, Robert. Air War Korea 1950–1953. Shrewsbury, UK: Airlife Publishing, 1998. ISBN 1-85310-880-4.
  • Jarski, Adam and Waldemar Pajdosz. F6F Hellcat (Monografie Lotnicze 15) (in Polish). Gdańsk, Poland: AJ-Press, 1994. ISBN 83-86208-05-8.
  • Jarski, Adam and Waldemar Pajdosz. F6F Hellcat (Aircraft Monograph 20). Gdańsk, Poland: AJ-Press, 2007.
  • Kinzey, Bert. F6F Hellcat in detail and scale (D&S Vol.26). Shrewsbury, UK: AirLife Publishing Ltd., 1987.ISBN 1-85310-603-8.
  • Kinzey, Bert. F6F Hellcat in detail and scale: Revised edition (D&S Vol.49). Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1996. ISBN 1-888974-00-1.
  • Kit, Mister and Jean-Pierre DeCock. F6F Hellcat (in French). Paris, France: Éditions Atlas s.a., 1981.
  • Krist, Jan. Bojové Legendy: Grumman F6F Hellcat (in Czech). Prague, Czech Republic: Jan Vašut s.r.o., 2006. ISBN 80-7236-432-4.
  • Mendenhall, Charles A. Wildcats & Hellcats: Gallant Grummans in World War II. St. Paul, Minnesota: Motorbooks International, 1984. ISBN 0-87938-177-9.
  • Mondey, David. American Aircraft of World War II (Hamlyn Concise Guide). London: Bounty Books, 2006. ISBN 978-0-7537-1461-4.
  • Norton, Bill. U.S. Experimental & Prototype Aircraft Projects: Fighters 1939–1945. North Branch, Minnesota: Specialty Press, 2008, pp. 80–85. ISBN 978-1-58007-109-3.
  • O'Leary, Michael. United States Naval Fighters of World War II in Action. Poole, Dorset, UK: Blandford Press, 1980. ISBN 0-7137-0956-1.
  • "OPNAV-P23V No. A129, 17 June 1946." Naval Aviation Combat Statistics World War II. Suitland, Maryland: Air Branch, Office of Naval Intelligence, Office of the Chief of Naval Operations, 1946.
  • Spick, Mike. Fighter Pilot Tactics. The Techniques of Daylight Air Combat. Cambridge, UK: Patrick Stephens, 1983. ISBN 0-85059-617-3.
  • Styling, Mark. Corsair Aces of World War 2 (Osprey Aircraft of the Aces No 8). London: Osprey Publishing, 1995. ISBN 1-85532-530-6.
  • Sullivan, Jim. F6F Hellcat in action. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications Inc., 1979. ISBN 0-89747-088-5.
  • Taylor, John W. R. "Grumman F6F Hellcat." Combat Aircraft of the World from 1909 to the present. New York: G.P. Putnam's Sons, 1969. ISBN 0-425-03633-2.
  • Thetford, Owen. British Naval Aircraft Since 1912, Fourth Edition. London: Putnam, 1994. ISBN 0-85177-861-5.
  • Thomas, Geoff. US Navy Carrier Aircraft Colours: Units, Colours, Markings, and Operations during World War 2. New Malden, UK: Air Research Publications, 1989. ISBN 1-871187-03-6.
  • Thruelsen, Richard. The Grumman Story. Westport, Connecticut: Praeger Publishers, 1976. ISBN 0-275-54260-2.
  • Tillman, Barrett. Hellcat Aces of World War 2. London: Osprey Aerospace, 1996. ISBN 1-85532-596-9.
  • Tillman, Barrett. Hellcat: The F6F in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press, 1979. ISBN 0-87021-265-6.
  • White, Graham. R-2800: Pratt & Whitney's Dependable Masterpiece. Warrendale, Pennsylvania: Society of Automotive Engineers Inc., 2001. ISBN 978-0-76800-272-0.
  • Winchester, Jim, ed. "Grumman F6F Hellcat." Aircraft of World War II (Aviation Fact File). Rochester, UK: Grange Books plc, 2004. ISBN 1-84013-639-1.
  • Zbiegniewski, Andre R. Grumman F6F Hellcat (Kagero Monografie No.10) (Bilingual Polish/English). Lublin, Poland: Kagero, 2004. ISBN 83-89088-49-5.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]